De populaire Stolpe kondigde zaterdag op een partijcongres plotseling aan te vertrekken om de weg vrij te maken voor jong talent. De 66-jarige Stolpe, die al twaalf jaar regeert, zei de landelijke SPD in de campagne voor de parlementsverkiezingen van 22 september te gaan adviseren over het oosten van Duitsland. Hij zei bij een SPD-overwinning ook belangstelling voor een ministerspost te hebben.

Matthias Platzeck, burgemeester van de deelstaathoofdstad Potsdam en SPD-voorzitter in de deelstaat, gaat Stolpe opvolgen. Volgende week zal Platzeck al gekozen worden, zo kwamen de SPD en de CDU zondag overeen. CDU-voorzitter en minister van Binnenlandse Zaken Jörg Schönbohm wees de eis van FDP en PDS voor nieuwe verkiezingen van de hand. „Ik ben er zeker van dat wij deze coalitie tot 2004 kunnen voortzetten.”

De beslissing van Stolpe, die deze naar eigen zeggen zonder druk van buitenaf heeft genomen, is waarschijnlijk niet los te zien van de slechte positie van de SPD in de peilingen. Deze week bleek zelfs CDU-voorzitter Angela Merkel meer sympathie bij de kiezers op te wekken dan kanselier Gerhard Schröder (66 tegen 65 procent), zo meldde het weekblad Der Spiegel. Stolpe verklaarde nadrukkelijk dat zijn aftreden losstaat van de berisping die hij kreeg van bondspresident Johannes Rau over de manier waarop Brandenburg in maart in de Eerste Kamer, de Bondsraad, had gestemd over de omstreden immigratiewet. De SPD/CDU-delegatie van Brandenburg stemde verdeeld, terwijl de deelstaten met één stem moeten uitkomen. Stolpes stem -vóór- werd als doorslaggevend aanvaard. De wet werd vervolgens met één stem verschil aangenomen, tot grote verontwaardiging van de oppositie.

Stolpe heeft de laatste tijd meer kritiek te verduren gehad. Ook de ondergang van twee bedrijven, de luchtballonnenbouwer Cargolifter en het industrieconcern Lausitzring, werden hem deels aangerekend.

In de eerste jaren van zijn premierschap was er veel ophef over zijn functioneren ten tijde van het communisme. In de DDR had Stolpe een hoge functie in de protestante kerk, maar volgens veel critici was hij tevens informant van de geheime dienst Stasi. In 1994 viel de coalitie met de Groenen over die kwestie, maar enkele jaren later stond Stolpe desondanks te boek als de meest populaire politicus in het oosten.

De PRO-partij, die Hamburg op zijn politieke grondvesten deed schudden door de SPD uit het bestuur te stoten, gaat meedoen aan de Duitse Bondsdagverkiezingen op 22 september. De partij van Ronald Schill, die als rechter naam maakte met zeer strenge straffen, is vooralsnog alleen in de havenstad bekend.

Schill zei aanvankelijk dat zijn beweging geen geld en geen kandidaten had voor deelname aan de algemene verkiezingen. Maar nadat het partijcongres zaterdag met 453 tegen 386 voor deelname stemde, ging ook Schill overstag. „Ik wil niet minder dan 5 procent”, zei Schill tot zijn luid juichende aanhang. Vijf procent is het minimum dat een partij moet halen om in het nationale parlement te komen.

De 42-jarige Schill, die bekendstond als ”rechter genadeloos”, is minister van Binnenlandse Zaken in de stadsdeelstaat Hamburg, die sinds de overwinning van de PRO in de verkiezingen van september vorig jaar een centrumrechts bestuur heeft. De PRO behaalde meer dan 20 procent van de stemmen en vaagde daarmee de SPD, die de stad meer dan dertig jaar regeerde, weg uit het bestuur.

Veel Hamburgers zijn inmiddels teruggekomen van hun stem op Schill, die zijn grote campagnethema’s van meer politie op straat en een sterke reductie van de misdaad niet heeft kunnen waarmaken.