De balans kan worden opgemaakt. Per 1 januari draagt de Britse premier de regie over de werkzaamheden binnen de Unie over aan zijn Oostenrijkse ambtgenoot Schüssel. Het recente akkoord over de meerjarenbegroting verschaft diens agenda voor de komende zes maanden een aanzienlijke verlichting.In juni traden bij de toen mislukte onderhandelingen over het budget fundamentele verschillen van visie aan het licht. Blair benadrukte ze in een gepassioneerde toespraak tot het Europees Parlement aan het begin van de periode waarin hij de leiding had over het gezamenlijk opereren van de 25 lidstaten.

Hij drong aan op een koerswending naar een in zijn ogen modern beleid, met meer aandacht voor zaken als concurrentievermogen, innovatie en flexibiliteit op de arbeidsmarkt. Bezuinig op de landbouwbetalingen en neem afstand van sociale bescherming die de groei van economie en werkgelegenheid belemmert, zo hield de politieke chef uit Downing Street zijn gehoor voor.

Hij wekte met zijn ambitieuze benadering hoge verwachtingen. Hij faalde echter als het gaat om de uitwerking van zijn gepropageerde plannen.

De discussie over het sociale model, met op dat terrein forse tegenstellingen tussen enerzijds de aanpak in het Verenigd Koninkrijk en anderzijds die op het continent, verzandde. De ingelaste top in oktober op Hampton Court bij Londen leverde wat dat betreft niets op. De informele ontmoeting droeg alleen bij tot het verbeteren van de onderlinge sfeer, die onder invloed van het echec van voor de zomervakantie over de financiën te wensen overliet.

Ook in de vanaf 2007 voorziene geldstromen van en naar Brussel, waarover de regeringsaanvoerders eind vorige week dan toch overeenstemming bereikten, heeft Blair geen wezenlijke verschuiving kunnen bewerkstellingen in de door hem bepleite richting. Er werden op dat punt geen knopen doorgehakt. Nationale belangen voerden de boventoon en het kostte veel moeite om die in een compromis met elkaar te verenigen.

De hoop is nu gevestigd op de afgesproken zogeheten ”review”. In 2008 en 2009 volgt aan de hand van een door de Europese Commissie te vervaardigen rapport een discussie over een totale herziening van de begroting en daarbij zijn er op voorhand geen taboes. Verdere terugdringing van de steun voor de boeren en afschaffing van de ”rebate”, de Britse korting op de contributie aan de gemeenschappelijke kas, verschijnen dan als opties in beeld. Maar omdat aanpassingen unanimiteit vereisen, zal er in het tot 2014 vastgelegde uitgavenpatroon waarschijnlijk niet veel veranderen.

Als belangrijkste wapenfeit van zijn voorzitterschap hanteert Blair zelf wellicht de start van de toetredingsonderhandelingen met Turkije, begin oktober. Die gebeurtenis zal over twintig jaar van grotere betekenis blijken te zijn geweest dan een deal over de verdeling van de euro’s, zo klonk het enkele weken geleden al vanuit Londen.

De principiële beslissing om met deze kandidaat-lidstaat het beraad over de introductie daar van de EU-regelgeving te openen, was overigens eind 2004 al genomen. Doordat Ankara toonde, bijvoorbeeld in de kwestie Cyprus, zich niet voetstoots te schikken naar de eisen van de Unie, ontstonden er echter toch weer problemen, nog eens versterkt door een zekere uitbreidingsmoeheid die zich openbaarde na het Franse en het Nederlandse nee tegen de grondwet. Met name Oostenrijk lag tot op het allerlaatste moment dwars.

Uiteindelijk lukte het de bezwaren uit de weg te ruimen, en daarmee een crisis af te wenden, door met Kroatië, een natie waarmee de Alpenrepubliek nauwe betrekkingen onderhoudt, eveneens te gaan praten over het lidmaatschap.

De invoering van Reach, het complex van voorschriften voor het testen van chemische stoffen, kwam onder de Britse regie forse stappen dichterbij. De regeringen zitten inmiddels op één lijn.

De voortgang van de dienstenrichtlijn, die open grenzen moet waarborgen in de dienstverlenende sector, stagneerde daarentegen. In de campagne rond het referendum in Frankrijk hadden de door voormalig eurocommissaris Bolkestein voorgestelde bepalingen op dit gebied zwaar onder vuur gelegen.

Verder viel in november het besluit over een drastische hervorming van de subsidies voor de telers van suikerbieten.

Blair heeft met het akkoord over de meerjarenbegroting op de valreep de eer van zijn voorzitterschap gered. Hij bewees daarmee tegelijk de EU een geweldige dienst, want het voortduren van de impasse over dat dossier zou een zware klap hebben betekend.

De woordvoerder van voorzitter Barroso van de Europese Commissie vertolkte de algemene opluchting afgelopen woensdag in Brussel zo: „We kunnen nu 2006 met hernieuwd optimisme in de ogen kijken. Europa zal weer in beweging komen.”