Nieuwe president Tanzania is „superdiplomaat”
DAR ES SALAAM - In het Oost-Afrikaanse Tanzania treedt woensdag een nieuwe president aan: Jakaya Mirisho Kikwete (55). De „superdiplomaat” zal naar verwachting verdergaan in het hervormende spoor van zijn voorganger Mkapa.
Kikwete won met een overweldigende meerderheid van 80 procent de verkiezingen van vorige week woensdag. Zijn belangrijkste rivaal, Ibrahim Lipumba, bleef met 11,6 procent ver achter. „Wij gaan niet alleen maar winnen, maar een overweldigende zege behalen”, had Kikwete tijdens de campagne al verzekerd.De parlements- en presidentsverkiezingen stonden aanvankelijk gepland voor 30 oktober, maar gingen toen niet door vanwege de plotselinge dood van een vicepresidentiële kandidaat van een van de oppositiepartijen. Toen Kikwete vorige week tijdens zijn laatste toespraak in de campagne van zijn stokje ging en van het podium aftuimelde, ontstond er even paniek in de zaal. Dit keer bleek het echter enkel om oververmoeidheid te gaan en had de kandidaat zich weer snel hervonden.
Zijn val deed de kiezers blijkbaar niet twijfelen aan Kikwetes vermogen om het land te leiden. Er was dan ook veel dat in zijn voordeel pleitte. Kikwete heeft status als familielid van Tanzania’s ”founding father” Julius Nyerere, die het land vanaf de onafhankelijkheid van Groot-Brittannië in 1967 tot 1985 regeerde. Daarnaast is hij al zeer lang actief in de regerende Chama Cha Mapinduzi ofwel Revolutiepartij (CCM), die in de geschiedenis van het land nog nooit de macht uit handen heeft hoeven geven. Ook nu won de CCM weer overtuigend.
De vertrekkende president, Benjamin Mkapa, die dit jaar het maximum van twee vijfjarige ambtstermijnen bereikte, roemde Kikwete meermalen als een „superdiplomaat” vanwege zijn rol in de vredesonderhandelingen in Burundi en de Democratische Republiek Congo. Ook had Kikwete zich als minister van Buitenlandse Zaken op „grootse” wijze ingezet voor de regionale integratie binnen onder meer de Oost-Afrikaanse Gemeenschap, betoogde Mkapa bij Kikwetes presentatie als presidentskandidaat voor de CCM in augustus.
De nieuwe president, die economie studeerde aan de universiteit van Dar es Salaam, staat te boek als een warm voorstander van liberalisering. Hij speelde een belangrijke rol in de toetreding van Tanzania tot het economische samenwerkingsverband van Zuidelijk Afrika, de SADC. Dat legde het land geen windeieren. Met name Zuid-Afrika investeerde sindsdien veel in Tanzania.
Een liberaal economisch beleid is al ingezet door Kikwetes voorganger. Hoewel Tanzania op de ontwikkelingsindex van de VN-organisatie UNDP nog altijd op plaats 164 staat van de 177 landen (ter vergelijking: Nederland staat op 12), is het land onder Mkapa economisch sterk vooruitgegaan. In de afgelopen vijf jaar groeide de economie met 5,8 procent. Mkapa bracht de inflatie onder controle en werkte, nadat het land jarenlang een sterk socialistische koers had gevaren, hard aan het openbreken van de markt.
Toch merkt het grootste deel van de bevolking tot nu toe nauwelijks iets van het succes omdat de vooruitgang vooral aan de mijnsector en het toerisme te danken is. Vier op de vijf Tanzanianen zijn afhankelijk van de landbouw. Aan zijn opvolger adviseerde Mkapa dan ook de landbouw tot absolute prioriteit van het beleid te maken.
Kikwete kondigde dinsdag aan dat hij zich in de begintijd gaat concentreren op de situatie op het semionafhankelijke eiland Zanzibar. Tanzania is de republiek die in 1964 ontstond na samenvoeging van Zanzibar en Tanganyika op het vasteland. Zanzibar heeft vergaande eigen bevoegdheden, maar veel inwoners zijn nog altijd niet blij met de unie. De opbrengst van de grondstoffen van het land zou vooral ten goede komen aan het vasteland, zo beweren veel Zanzibari.
De grootste oppositiepartij, het Burgerlijk Verenigd Front (CUF), heeft veel aanhangers op Zanzibar. De CUF is weliswaar niet voor ontbinding van de unie, maar pleit wel voor nog grotere onafhankelijkheid van het eiland.
Kikwete heeft bij het kweken van vertrouwen met de vooral islamitische Zanzibari wellicht profijt van zijn achtergrond als moslim. Zanzibar geeft hem de mogelijkheid zijn sporen als topdiplomaat binnenshuis waar te maken.