Sinds de jaren ’60 zijn er binnen de Japanse keizerlijke familie geen zonen geboren die in aanmerking komen voor de Chrysantentroon. De vrouw van Naruhito, Masako, schijnt onder zo’n grote druk te hebben gestaan een zoon te baren dat zij er overspannen van is geraakt.Uit een opinieonderzoek kwam naar voren dat 85 procent van de Japanners geen problemen (meer) heeft met een vrouw op de troon. Japan heeft in geen 200 jaar een regerende keizerin gehad. In de 1500-jarige geschiedenis van het Japanse keizerrijk hebben in totaal acht vrouwen op de Chrysantentroon gezeten. De huidige keizer, Akihito, is de 70 gepasseerd.

Het boek ”Prinses Masako, de gevangen vlinder” biedt een kijkje in de keuken van de Japanse keizerlijke familie. Masako Owada bouwde aan haar diplomatencarrière toen de Japanse kroonprins Naruhito haar ten huwelijk vroeg. Het volk juichte bij de bruiloft in 1993 en de troonsopvolging leek voor elkaar. Maar de prinses kreeg een miskraam. Toen ze na ruim acht jaar huwelijk op 1 december 2001 eindelijk een dochtertje kreeg, Aiko, verkeerde ze in een zware depressie.

Masako voelde zich gekwetst door de opmerkingen van Japanners die liever een jongen in de wieg hadden gezien. Op 5 december 2002, tijdens een persconferentie, werd duidelijk dat ze in een ernstige dip waarin ze verkeerde. Op de vraag hoe de stemming was bij het kroonprinselijke paar, antwoordde prinses Masako: „De laatste twee jaar heb ik me beziggehouden met zwangerschap, geboorte en kinderverzorging. Maar eerlijk gezegd deed ik dat vooral als compensatie, omdat ik de zes jaar daarvoor niet gemakkelijk naar het buitenland kon reizen.”

Vervolgens logeerde Masako een tijdje bij haar ouders. Die woonden destijds in Den Haag, waar haar vader rechter was aan het Internationale Gerechtshof. Kort daarna stortte de prinses in. Ze werd behandeld tegen gordelroos en moest zich, gescheiden van de inmiddels 4-jarige Aiko, volledig in haar eentje op haar genezing concentreren. Een paar dagen later werden de feestelijkheden voor de veertigste verjaardag van de prinses afgelast. Op 9 januari 2004 liet de prinses in een officiële mededeling bekendmaken dat ze de voorbije tien jaar onder extreme druk had geprobeerd haar best te doen mee te draaien in het keizerlijke protocol.

Masako ging naar het weekendverblijf van haar ouders in Karuizawa. Maar na drie weken riep het hof haar terug. Vermagerd en moedeloos maakte ze haar rentree bij haar echtgenoot, prins Naruhito. In mei 2004 stelde prins Naruhito: „Het is een feit dat er pogingen zijn gedaan om de carrière en de persoonlijkheid van Masako te verloochenen.” Alles duidde inmiddels op een ernstige depressie bij de prinses. Een psychiater liet zich eind juni 2004 ontglippen dat Masako aan aanpassingsstoornissen leed.

Vanaf september 2004 ging het elke dag een beetje beter met Masako. Op 9 december vierde ze haar 42e verjaardag. Hoewel ze nog niet alles kan doen en fysiek en mentaal moet herstellen, „probeer ik langzaamaan mijn officiële taken weer op te pakken”, verklaarde de kroonprinses ter gelegenheid van haar verjaardag.

Intussen kampt het Japanse hof met een imagoprobleem. Keizer en keizerin lijken vast te zitten in hun traditie en steeds luider klinkt de roep vanuit de samenleving dat een frisse wind door het paleis geen overbodige luxe zou zijn. Er wordt aangedrongen op een herziening van de tot nu toe onveranderde grondwet van na de Tweede Wereldoorlog. In dat licht bezien zal de weg voor een keizerin -Aiko- mogelijk worden vrijgemaakt. Een commissie van wijzen die zich over de kwestie buigt, heeft al gezegd dat de publieke opinie een doorslaggevende rol zal spelen bij de beslissing.

Mede n.a.v. ”Prinses Masako, de gevangen vlinder - een carrièrevrouw aan het Japanse hof”, door Martin Fritz en Yoko Kobayashi; uitg. Pimento, Amsterdam, 2005; ISBN 9049999824; 221 blz.; € 17,90.