Het ministerie verwees donderdag naar een onderzoek van het toetsinstituut Cito en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Daaruit blijkt dat de 15-jarigen in Nederlands vmbo, havo en vwo het heel goed doen op de terreinen lezen, natuurwetenschap en vooral wiskunde. Hoe het dan komt dat Nederlandse kinderen tot 16 jaar veelal niet weten hoe je ”adres” of ”pensioen” schrijft en geen idee hebben waar de zon opgaat, kan het ministerie niet verklaren. Het is ook nog niet in bezit van het onderzoek.

De provincie Limburg, de Limburgse Werkgeversvereniging LWV en onderzoeksbureau Etil van de Universiteit Maastricht bevestigen de onderzoeksresultaten. Volgens hen krijgen Nederlandse kinderen die in België een technische opleiding volgen meer vakkennis bijgebracht dan op Nederlandse scholen gebeurt. Nederlandse scholieren tonen echter meer initiatief en zijn breder inzetbaar. Belgische lagere en middelbare scholen zijn strenger, schoolser en conservatiever dan de Nederlandse en juist daarom vaak in trek bij kinderen en hun ouders in de Limburgse grensstreek. Vooral het Technisch Instituut Sint Jansberg in het Belgische Maaseik geniet bij scholieren uit Midden-Limburg een grote populariteit. Daar kunnen kinderen direct aan de slag met een praktijkgerichte opleiding. Bovendien is er minder lesuitval dan bij Nederlandse scholen.

Bestuurder M. Kircz van de Algemene Onderwijsbond zegt zich wel wat bij de uitkomsten van het onderzoek te kunnen voorstellen. Hij is zelf scholier in Frankrijk geweest. „De kinderen daar weten ontzettend veel.” In ons land is men zo langzamerhand wat te veel van het kind alleen en van het leren van vaardigheden op zich uitgegaan, denkt Kircz.

Hoe hoger leerlingen komen in het onderwijs, hoe vaker ze volgens Kircz tegenwoordig „door het ijs zakken. Vooral allochtone kinderen missen een basis en gaan hun grip verliezen. Het gaat om dingen als de krant kunnen lezen en een context zien. Het onderwijs in Nederland is helemaal niet zo slecht, maar er er dreigt wel een duidelijke scheiding te ontstaan tussen kinderen die van huis uit veel kennis meekrijgen en kinderen die met lege handen komen. Dan kom je er niet alleen met vaardigheden leren.”

Kircz verwacht dat er binnen enkele jaren toch weer wat meer basiskennis zal worden overgebracht. „Als de bodem te dun is, moet je beton storten.”