„Met LRA-leider Kony valt niet te onderhandelen”
DEN HAAG (ANP) - Joseph Kony, de leider van de Ugandese rebellenbeweging Verzetsleger van de Heer (LRA), leeft in een „religieuze waan: Hij zegt dat hij twee keer per dag rechtstreeks met God de Almachtige spreekt.” Met hem en met de andere LRA-leiders die zijn aangeklaagd door het Internationaal Strafhof (ICC), valt niet te onderhandelen.
Dat zeggen Walter Ochora Odoch, Nahaman Ojwe en Edwin Yakobo Komakech, de gekozen leiders van de drie districten in Noord-Uganda die het zwaarst door het LRA-geweld zijn getroffen. Het drietal was gisteren in Den Haag voor gesprekken met ICC-hoofdaanklager Luis Moreno Ocampo en met een ICC-afdeling die over slachtoffers gaat.Zij doen een klemmend beroep op de internationale gemeenschap om de LRA-leiding, die zich schuilhoudt in de buurlanden Democratische Republiek Congo (RDC) en Sudan, op te pakken. Van daaruit blijven zij via radio en telefoon bevelen geven aan hun manschappen in Uganda, die dorpen overvallen, mensen verminken en kinderen ontvoeren.
In de RDC is een VN-vredesmacht gestationeerd, Monuc. Die zou een explicieter mandaat moeten krijgen om op te treden tegen het LRA. Daarvoor zouden ook de nodige extra manschappen moeten worden gestuurd, aldus de districtsleiders. Sudan moet onder druk worden gezet om op zijn grondgebied het LRA te bestrijden.
Ook vragen zij om hulp bij de bevrijding van de duizenden kindsoldaten. In de RDC worden onderhandelingen gevoerd om kindsoldaten te bevrijden, maar met het LRA is dat volgens het drietal niet mogelijk. Er moet een gerichte bevrijdingsactie komen met steun van de internationale gemeenschap.
Zij schatten dat er momenteel nog 6000 kindsoldaten in handen zijn van het LRA. Het aantal is moeilijk te schatten omdat van ontvoerde kinderen vaak niet bekend is of zij nog in leven zijn. Zij gaan in het oerwoud dood aan ziektes; zwakke kinderen worden doodgeschoten, als waarschuwing aan andere kinderen dat zij niet lui moeten zijn.
Als de LRA-kopstukken naar Den Haag worden overgebracht voor een proces voor het ICC, dan is er pas hoop dat „zinvolle vredesgesprekken” kunnen worden gevoerd met wat redelijker mensen van het LRA-middenkader, menen de districtsleiders uit Gulu, Pader en Kitgum.
Artsen zonder Grenzen (AzG) en Interplast Holland zijn maandag begonnen met een serie reconstructieve chirurgische ingrepen in Noord-Uganda. Hiermee willen beide organisaties slachtoffers van verminkingen helpen, van wie onder meer lippen, oren, neuzen en vingers zijn afgesneden. De verminkingen maken deel uit van de extreem gewelddadige acties van het LRA, die al bijna twintig jaar tekeer gaat.
Met de reconstructieve chirurgie kan de werking van sommige elementaire lichamelijke functies worden hersteld. „Iets onmenselijkers dan zulke doelbewuste en wrede verminkingen kun je je niet voorstellen. Reconstructieve chirurgie kan hen helpen hun leven een stukje beter te maken”, zegt Christine Schmitz, landencoördinator voor AzG in Uganda. „Na de operaties zullen we hen met psychosociale zorg helpen deze verschrikkelijke ervaringen te verwerken’.
„De patiënten die we nu behandelen, zijn gekozen omdat zij door hun verminkingen geen normaal leven kunnen leiden”, aldus Rein Zeeman, de Nederlandse chirurg van Interplast Holland die de serie operaties leidt. „Je moet je realiseren dat het voor iemand zonder lippen vrijwel onmogelijk is om te eten of te drinken”.