Professor in de economie Alan Blinder van de Princeton Universiteit in Princeton (New Jersey) noemt de vertrekkende Fedtopman het schoolvoorbeeld van een pragmaticus. „Hij hangt geen leer aan en hij gelooft niet in één allesbepalend economisch model. Hij heeft wel een systeem; hij pleegt namelijk alle marktfactoren grondig en vooral mathematisch te analyseren. Bij zijn eindconclusies spelen ook politieke en psychologische factoren mee.”Greenspan treedt eind januari af. Als er al van een ”Greenspanerfenis” sprake is, dan is dat volgens Blinder de volledige vrijheid die de Fedvoorzitter voor zich en zijn college opeist om ’s lands economie door woelige tijden te loodsen.

Greenspan kénde woelige tijden. Hij was nauwelijks twee maanden voorzitter van de Fed toen ”zwarte maandag” aanbrak, de beurskrach van 19 oktober 1987 die onder leiding van de nieuwbakken Fedvoorzitter verrassend genoeg met een sisser afliep. „Greenspan toonde toen twee eigenschappen die karakteristiek zijn voor zijn beleid: hij dacht origineel en creatief en hij hield het hoofd koel”, aldus Blinder.

Na 18 jaar voorzitterschap van de Federal Reserve, stapt de 79-jarige Greenspan eind januari op. Economie en bankieren vormden aanvankelijk niet zijn droomdoel. De jonge pianist en saxofonist -in 1926 geboren in New York- wilde de muziek in. Maar na twee jaar studeren aan het Institute of Musical Art (de huidige Juilliard School of Music) in New York begreep Greenspan dat muziek niet zijn weg was. Hij volgde zijn belangstelling voor cijfers en schreef zich in aan de Universiteit van New York, waar hij in 1950 summa cum laude afstudeerde als econoom.

In de daaropvolgende jaren behoorde Greenspan tot de groep rond schrijfster Ayn Rand, pleitbezorgster van de Libertijnse boodschap die uitgaat van minimale overheidsbemoeienis. Greenspan werkte intussen als bedrijfsadviseur in het bureau Townsend-Greenspan. Via zijn talrijke bedrijfscontacten raakte de jonge Republikein verzeild in het politieke circuit van Washington. In 1974 werd hij benoemd tot voorzitter van de Raad van Economische Adviseurs van de Republikeinse president Gerald Ford. Diens opvolger Ronald Reagan benoemde Greenspan in 1987 tot voorzitter van de Fed.

De Amerikaanse economie beleefde sindsdien twee betrekkelijk korte recessies. Naast de krach kort na zijn benoeming vormde de aanslag op het World Trade Center in New York op 11 september 2001 een andere belangrijke crisis in Greenspans periode als Fedvoorzitter. Die aanslag schakelde Amerika’s belangrijkste financiële centrum uit. Greenspan behoorde tot de kleine groep sleutelfiguren die ervoor zorgde dat de beurs na vier dagen alweer functioneerde, wat de nationale en de internationale financiële wereld de belangrijke boodschap overbracht dat Amerika’s economisch zenuwstelsel niet was aangetast.

Toen Greenspan in 1987 aantrad stond de Dow-Jonesindex op 2680 punten. Die index nadert nu de 11.000 puntengrens. De gemiddelde werkloosheid in de Greenspanperiode bedroeg 5,5 procent van de werkende bevolking, tegenover 7 procent in de vergelijkbare periode van 18 jaar vóór zijn aantreden.

Is dit allemaal het werk van Greenspan geweest? „Nee zeker niet, maar door de economie op een niet-dogmatische manier te sturen, of misschien beter gezegd bij te sturen, heeft Greenspan wel belangrijk bijgedragen aan stabiliteit en aan de economische groei in de afgelopen 18 jaar”, meent professor Allan Meltzer van de Carnegie Mellon Universiteit in Pittsburgh (Pennsylvania).

Er is overigens bij alle pragmatisme van Greenspan wel één centrale factor die zijn beleid kenmerkt, namelijk de strijd tegen inflatie. In dit opzicht zette hij het beleid voort van zijn voorganger Paul Volcker. Heeft de ”perfecte” Greenspan helemaal geen steken laten vallen? Jawel. Een belangrijk manco in z’n beleid was volgens professor Meltzer het feit dat Greenspan niet ingreep toen de hightechmarkt in de jaren negentig oververhit raakte. „Greenspan waarschuwde wel -zie zijn fameuze waarschuwing voor de gevolgen van onrealistische uitbundigheid (irrational exuberance)- maar hij deed niks. Daardoor was de crisis daarna misschien ernstiger dan nodig. Maar in het algemeen kan men Greenspan verder alleen maar prijzen voor z’n creatieve management van ons centrale banksysteem”, aldus professor Meltzer.