Op de Verenigde Staten en Saoedi-Arabië na zitten de deelnemende landen op één lijn om een vage aanzet te geven tot gesprekken over een nieuw, breder klimaatregime voor de periode na 2012.Staatssecretaris Van Geel (Milieu) noemde de tekst vrijdag „vaag, maar van grote politieke betekenis”. Het is voor het eerst dat de industrielanden met de ontwikkelingslanden „in een open dialoog” gaan praten over klimaatafspraken. Als de VS in de afsluitende voltallige vergadering dwarsliggen, zal de Europese Unie dezelfde verklaring voorleggen aan de rest om die buiten VN-verband te aanvaarden. Daardoor zullen de Amerikanen wel worden geïsoleerd. Toegevingen zijn echter niet meer aan de orde. „Deze tekst is het”, aldus Van Geel.

In Montreal draait het er vooral om of er nieuwe afspraken kunnen worden gemaakt die aansluiten op het zogeheten Kyoto-protocol uit 1997. Industrielanden zijn op grond daarvan verplicht de uitstoot van broeikasgassen, met voorop kooldioxide (CO2), terug te dringen.

De ontwikkelingslanden zijn daarvan vrijgesteld, maar dat kan nu gaan veranderen. De VS deden aanvankelijk mee, maar onder president Bush haakten zij in 2001 af.

In het voorstel van de Canadese voorzitter stond dat de voorgenomen gesprekken niet zullen leiden tot onderhandelingen en verbintenissen. Voor de Amerikanen, die alles wat zweemt naar een nieuw Kyoto-proces afwijzen, was ook dat te veel. „Als het wandelt als een eend, kwaakt als een eend is het eend”, zou de Amerikaanse onderhandelaar Watson hebben gezegd.

Volgens Van Geel wilden de ontwikkelingslanden ook niet zover gaan en een begin maken met nieuwe klimaatonderhandelingen. Eerst zullen er werkgroepen aan de slag gaan. Elk land zal tot april volgend jaar wensen kunnen inbrengen. Bij de volgende klimaatconferentie over een jaar zullen die worden bekeken.