Een van de gevolgen daarvan was dat gemeentebesturen de brandveiligheid van openbare gebouwen veel strenger gingen controleren. Verleende gebruiksvergunningen kwamen onder het stof vandaan en kerken, scholen en verenigingsgebouwen moesten plotseling aan strikte eisen voldoen.Zulke regels golden ook voor het cellencomplex op Schiphol, waar na een brand in de nacht van 26 op 27 oktober elf gedetineerden om het leven kwamen. Uit onderzoek is inmiddels wel gebleken dat de brandveiligheid te wensen overliet. Het complex is nu ontruimd, met uitzondering van twee vleugels, waar zich bolletjesslikkers bevinden.

Je zou verwachten dat in die gedeelten de eisen van de brandweer met grote spoed zijn ingewilligd. Het gemeentebestuur van Haarlemmermeer, dat de naleving van de vergunning moet controleren, heeft echter verschillende keren vastgesteld dat de eigenaar, het ministerie van Justitie, daar nog steeds slordig mee omgaat.

Voor de burgemeester was de maat vol en dinsdag heeft hij het ministerie aangeschreven dat de vleugels binnen tien dagen ontruimd moeten zijn. Logisch. Als zelfs kerken hun gordijnen van een brandwerende coating moeten voorzien, zijn brandwerende deuren in een gevangeniscomplex geen overbodige luxe.

Daarmee is de bijzondere situatie ontstaan dat een gemeenteraad de minister van Justitie op zijn vingers tikt vanwege het niet naleven van de voorwaarden voor een gebruiksvergunning. De reactie liet dan ook niet lang op zich wachten. Woensdag maakte Donner met behulp van een koninklijk besluit de eis van de gemeente Haarlemmermeer ongedaan.

Deze spierballentaal komt merkwaardig over. De gemeente doet niet meer dan haar plicht, maar blijkbaar is het mogelijk om, met een handtekening van de Koningin, die lokale besluitvorming te overrulen. Sinds 1985 bestaat er een Europees Handvest voor lokale autonomie, dat de plaatselijke overheid een stevige steun in de rug biedt ten opzichte van andere bestuurslagen. Nederland heeft bij de ratificatie daarvan echter een voorbehoud gemaakt bij vier artikelen van het handvest. Dat geeft Donner nu de ruimte om in te grijpen.

Uiteraard zijn er situaties waarin een minister lokale besluiten ongedaan moet kunnen maken. Daarbij denk je echter eerder aan terreurverdachten dan aan bolletjesslikkers. Een raadslid typeerde de nu ontstane situatie als de slager die zijn eigen vlees keurt: de minister die in zijn eigen gevangenissen de brandveiligheid inspecteert.

De hardnekkige houding van Justitie is ook moeilijk te beargumenteren. Dagelijks vervoeren van tientallen bolletjesslikkers naar opvang elders zou te gevaarlijk zijn, omdat de cocaïnebolletjes in de maag kunnen knappen. Dat kan de dood van de slikker tot gevolg hebben. Inderdaad is Justitie daar medeverantwoordelijk voor.

Aan de andere kant: deze mensen hebben al een lange reis achter de rug, waarbij ze nadrukkelijk zelf hebben gekozen voor dit risico - dan kunnen die paar kilometers er toch nog wel bij?

• Tekst past * Tekst past