Tijdens een congres in Amsterdam bleek dat de Europese Unie en de Verenigde Staten zeer verschillend denken over de manier waarop de ziekte moet worden bestreden. Zo uitte prinses Mabel, die zich al jaren bezighoudt met de strijd tegen aids en hiv (het virus dat aids kan veroorzaken), zware kritiek op de Amerikaanse regering.President Bush en zijn regering belemmeren volgens de echtgenote van prins Johan Friso de strijd tegen aids onder drugsgebruikers. Verder zouden de Amerikaanse bestuurders prostituees stigmatiseren.

De kritiek heeft al geleid tot een rechtszaak, die werd aangespannen door het Open Society Institute, waar de prinses voor werkt. In de zaak gaat het erom dat de regering-Bush alleen organisaties financiert die een verklaring tekenen waarin zij zich expliciet uitspreken tegen prostitutie.

„Sekswerkers zijn vaak het slachtoffer van stigmatisering, geweld en discriminatie” en nu worden „organisaties die deze mensen helpen met Amerikaans overheidsgeld verplicht om deze mensen expliciet te veroordelen”, zei de prinses.

De Open Society hoopt met de rechtszaak te bereiken dat de antiprostitutieverklaring ongrondwettig wordt verklaard. De prinses zei verder dat de VS pogingen ondernemen om alle verwijzingen naar schone naalden uit documenten van de Verenigde Naties te halen, hoewel wetenschappelijk is bewezen dat spuitenomruil helpt in de strijd tegen de verspreiding van aids onder drugsgebruikers.

De aidsbestrijder van koninklijken huize staat niet alleen met haar kritiek op de Verenigde Staten. „We zijn zeer ongerust over de terugkeer van partijdige of incomplete boodschappen over hiv-preventie, die niet berusten op bewijzen en die slechts beperkt effectief zijn”, stelde de EU in een verklaring. „Wij, de Europese Unie, geloven stellig dat hiv-preventie alleen succesvol kan zijn door alle benaderingen te gebruiken waarvan we weten dat ze effectief zijn en niet door slechts één of enkele selectieve acties te ondernemen.”

In veel landen is donderdag stilgestaan bij de bestrijding van de ziekte. Met demonstraties, toespraken en acties probeerden regeringen en organisaties, waaronder met name de Verenigde Naties, de aandacht op preventie en behandeling van aids te vestigen.

In 2005 waren wereldwijd meer dan 40 miljoen mensen besmet met het hiv-virus, het hoogste aantal ooit. De meesten van hen, 22,8 miljoen, leven in Centraal- en zuidelijk Afrika. Maar ook in Azië is de nood hoog. Vanuit de Indonesische hoofdstad Jakarta zei directeur Peter Piot van Unaids, het VN-agentschap voor de bestrijding van aids, dat de wereld „buitengewone maatregelen” moet treffen om de epidemie het hoofd te bieden.

Indonesië wordt gezien als een nieuwe frontlinie in de strijd tegen aids. Piot waarschuwde dat de regering van het land met de op drie na grootste bevolking ter wereld, beter met die dreiging moet leren omgaan. Volgens Piot vindt momenteel een op de vijf nieuwe besmettingen plaats in Azië. Tien jaar geleden was dat nog een op de tien.

In India, waar zeker 5,1 miljoen mensen besmet zijn met het hiv-virus, riep premier Singh op tot een open discussie over veilig seksueel verkeer en benadrukte hij het belang van goede voorlichting over aids. Ook in Cambodja, waar zo’n 100.000 mensen aan de ziekte zijn overleden, spraken de autoriteiten tijdens een betoging in de hoofdstad Phnom-Penh over het belang van het opheffen van taboes rond aids.

In China zond de staatstelevisie de hele dag programma’s uit die de ziekte onder de aandacht moesten brengen. Op universiteiten werden discussies gehouden. Volgens Peking telt de Volksrepubliek 840.000 mensen die besmet zijn met het hiv-virus, dat aids veroorzaakt. De Verenigde Naties denken dat dit aantal veel hoger ligt. De volkerenorganisatie waarschuwt dat het aantal besmettingen in China kan oplopen tot 10 miljoen in 2010. Ook in Afrika werden tal van activiteiten gehouden.

De koning van Swaziland, een land met een van de hoogste percentages aidspatiënten ter wereld, heeft donderdag de evenementen in zijn land voor Wereldaidsdag afgelast. Koning Mswati wilde liever andere koninklijke verplichtingen bijwonen, liet zijn regering weten. Mswati is de laatste absolute monarch van Afrika en wordt hevig bekritiseerd vanwege zijn uitbundige levensstijl en talrijke, veelal zeer jonge vrouwen. Hij woonde donderdag een zogeheten Incwala of koningschapsceremonie bij. De Verenigde Naties schatten dat 40 procent van de volwassenen in Swaziland is besmet met hiv. Mswati riep hiv en aids twee jaar geleden uit tot nationale ramp. Met zijn veelvuldige huwelijken, Mswati heeft inmiddels dertien vrouwen, geeft de 37-jarige koning volgens aidsactivisten echter het verkeerde voorbeeld.

De voorlichtingscampagnes in Swaziland moedigen jongeren aan later seksueel actief te worden en ontmoedigen seksueel contact tussen jonge vrouwen en oudere mannen.