Prins Pieter Christiaan onthulde donderdagmiddag de plaquette in Wageningen. Aanvankelijk zou zijn vader, mr. Pieter van Vollenhoven, het doen, maar die was verhinderd.De prins was gekleed in het uniform van de Koninklijke Marechaussee, waar hij werkt als majoor. Hij schoof de rood-witte vlag van Wageningen weg van voor de plaquette.

Circa 100 genodigden, onder wie een klein aantal oorlogsveteranen, en nog eens 150 belangstellenden woonden de onthulling bij. Het gedenkteken is ontworpen door de Amsterdamse kunstenares Hannah van Munster. Het is een beeltenis van Bernhard met de woorden: „Verbonden met Wageningen en de strijd voor vrede en vrijheid.”

Na het spelen van het Wilhelmus staken alle genodigden en een groep Wageningse schoolkinderen een anjer in een stuk gaas bij het gedenkteken. De oud-militairen Van de Vegte en Hoek vormden de erewacht.

Auto
Met dit gedenkteken wil de gemeente de historische verbondenheid tussen prins Bernhard en de stad Wageningen tot uitdrukking brengen. De prins is ereburger van de stad. Het was donderdag precies een jaar geleden dat de prins stierf in een Utrechts ziekenhuis.

„Prins Bernhard kwam graag naar Wageningen”, aldus burgemeester Geert van Rumund donderdag. „En de Wageningers kwamen graag naar hem.” Volgens Van Rumund is de levensloop van de prins „voor een belangrijk deel met onze stad verbonden.”

Het gedenkteken hangt aan de buitenmuur van het bekende Hotel De Wereld op het 5 Mei Plein. Dat is de plek waar de capitulatie van de Duitse bezetters in 1945 werd ondertekend en waar prins Bernhard tientallen jaren het defilé van oud-strijders heeft afgenomen. Voor de laatste keer deed hij dat op 5 mei 2004.

De plaquette hangt precies op de plek waar Bernhard, opperbevelhebber van de Binnenlandse Strijdkrachten, in mei 1945 uit de auto stapte. Een auto die was buitgemaakt op rijkscommissaris Seyss-Inquart.

Het kleine 5 Mei Plein in Wageningen heeft volgend jaar voor zover bekend van heel Nederland de meeste gedenktekens met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog op een kluitje.

Op het plein staat al een groot beeld dat herinnert aan de vele slachtoffers. Bij dit beeld legden leden van Koninklijk Huis en andere hoogwaardigheidsbekleders jaarlijks op 5 mei een krans. In de muur van Hotel de Wereld is een bronzen plaquette gemetseld die herinnert aan de ondertekening van de capitulatie.

Het gedenkteken voor prins Bernhard kreeg een plek in dezelfde buitenmuur. Geallieerde oud-strijders zoeken deze plaats altijd op als zij in Nederland zijn voor een herdenking.

Fallus
Op het 5 Mei Plein moet ook het zogenaamde Vrijheidsmonument komen. Het is een omstreden kunstwerk: een uitschuifbare zuil met ’eeuwige’ vrijheidsvlam. Onder invloed van de zonneschijn rijst de koperen zuil langzaam omhoog.

Het was de bedoeling dat de vuurzuil van de Friese kunstenaar Hanshan Roebers al dit jaar op het plein zou verschijnen om Wageningen te markeren als stad van de Bevrijding.

De lokale bevolking wees het ontwerp echter resoluut af, omdat het te veel deed denken aan een fallus of een kruisraket. De gemeenteraad vroeg het college om een heroverweging, maar die kwam toch weer op dezelfde plek uit.

Begin vorige maand stond de ”Paal van Bernhard” op proef op het plein. Wageningers spraken er hun afschuw over uit. „We hebben het bakje met de briefjes van de tegenstanders al drie keer aangestampt”, zegt een woordvoerster van het actiecomité Wageningen Niet voor Paal.

De gemeenteraad van Wageningen vergadert op 19 december opnieuw over het omstreden monument. Het college van burgemeester en wethouders neemt later uiteindelijk een definitief besluit over de plaatsing. Wageningen wil het vuur graag op 5 mei volgend jaar ontsteken.

Gouden kleinood
Generaal buiten dienst Ted Meines trad jarenlang op als paradecommandant van het defilé van veteranen in Wageningen. Hij kende prins Bernhard persoonlijk. „Ik mis de prins”, zegt de 84-jarige Meines na afloop van de onthulling in Wageningen. Dat geldt ook voor de chauffeur van de jeep van de prins, Jaap van de Pol.

De mannenbroeders vinden dat het jaarlijkse defilé in Wageningen moet blijven. Meines: „Wij als veteranen missen Wageningen en dat mag niet. Er gaat een stukje gouden kleinood verloren en dat zou de prins zeker betreuren.”

Het defilé zal volgend jaar zeker verhuizen naar de Veteranendag, die jaarlijks op de verjaardag van prins Bernhard, 29 juni, wordt gehouden. Voor Wageningen zal er weinig overschieten.

Meines moet er niet aan denken. „Wij presenteren ons samen met de krijgsmacht naar de samenleving toe. Op de Veteranendag is het precies andersom. Het zou een schande zijn als het defilé in Wageningen verdwijnt. Het is een hommage aan de prins.”