Voor het eerst in ruim vijf jaar heeft de Europese Centrale Bank (ECB) de rente verhoogd. Op zijn maandelijkse vergadering over de rentestand besloot het bankbestuur donderdag het belangrijkste rentetarief, de herfinancieringsrente, op te trekken met 0,25 procentpunt tot 2,25 procent.De laatste verhoging dateert van oktober 2000. Toen ging het herfinancieringstarief met 0,25 procentpunt omhoog naar 4,75 procent. Vanaf mei 2001 is de rente alleen maar verlaagd, tot 2 procent. Dat tarief was van kracht sinds juni 2003.

Met de maatregel, die geldt voor de twaalf landen die de euro als munteenheid hebben, wil de ECB vermijden dat de inflatie in de eurozone te ver oploopt. De bank hanteert als doelstelling een inflatie van tegen de 2 procent, maar dat percentage is al enige tijd overschreden.

De geldontwaarding is opgedreven door de stijging van de olieprijzen. Met de daling daarvan in de laatste weken is ook de inflatie aan het afnemen. Woensdag raamde het Europese bureau voor de statistiek de inflatie in november op 2,4 procent tegen 2,5 procent in oktober. In september stond het percentage op 2,6.
Het besluit om de rente te verhogen komt niet als een verassing. ECB-president Jean-Claude Trichet verklaarde kortgeleden „dat we klaar staan om een rentebesluit te nemen”. Dat kwam hem al snel op kritiek te staan, maar de bankpresident pareerde die met het argument dat „voorkomen beter is dan genezen”.

De kritiek kwam onder meer van de Europese ministers van Financiën. Ze vroegen de ECB geen overhaaste maatregelen te nemen. Hun voorzitter, de Luxemburger Jean-Claude Juncker, zei deze week dat een renteverhoging niet absoluut noodzakelijk is. Woensdag zwakte hij dat wat af door te zeggen dat een bescheiden verhoging de dynamiek van de groei niet zal aantasten.

De Franse minister van Financiën, Thierry Breton, vroeg zich af waarom de rente omhoog zou moeten en zijn Portugese collega, Fernando Teixeira dos Santos, noemde een verhoging niet gerechtvaardigd. Volgens de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) is het te vroeg voor hogere rente.

De bezwaren richten zich vooral op het remmende effect dat hogere rente kan hebben op de groei van de economie. De economie in de eurozone staat er niet al te stevig voor. De Europese Commissie heeft voor dit jaar een bescheiden groeipercentage van 1,3 genoemd, onder verwijzing naar de hoge olieprijzen.
De ECB richt zijn rentebeleid meer op het beheersen van de inflatie dan op het stimuleren van economische groei. In dat licht gezien is het besluit te rechtvaardigen. Bovendien zou bankpresident Trichet, wanneer hij had toegegeven aan de kritiek, de onafhankelijke positie van zijn bank in de waagschaal hebben gesteld.

Trichet heeft al wel aangegeven dat een renteverhoging niet een reeks van soortgelijke maatregelen inluidt. De bank volgt daarmee niet het voorbeeld van haar Amerikaanse evenknie, die sinds juni vorig jaar het belangrijkste tarief in twaalf stappen heeft opgetrokken tot de huidige 4 procent.