Paapse stoutigheden
De Amerikaanse bisschoppen hebben aan het slot van hun speciale conferentie vorige week excuses aangeboden voor het seksueel misbruik van minderjarigen door geestelijken. De verzamelde bisschoppen wilden het niet alleen bij woorden laten.
Hun streven is het seksueel misbruik van kinderen definitief uit te bannen. (Voormalige) pedofiele priesters mogen geen pastorale taken meer verrichten en niet meer in het openbaar als ambtsdrager optreden. Het is hun echter niet verboden in besloten kring als „zijne eerwaarde” dienst te doen. Dat laatste verbieden ging de bisschoppen te ver.
Met deze maatregelen hopen de Amerikanen voorgoed een streep te zetten onder een affaire die een diepe crisis heeft gebracht in de Rooms-Katholieke Kerk in hun land. Of dat lukt is de vraag. Critici reageerden na afloop van de conferentie eerder sceptisch dan tevreden. Zij vinden dat de maatregelen niet ver genoeg gaan.
De besluiten van de Amerikaanse bisschoppen behoren niet tot het algemeen geldend recht in de Rooms-Katholieke Kerk. Alleen besluiten van het Vaticaan hebben generale rechtsgeldigheid. Verklaringen van bisschoppen vormen niet meer dan een advies aan de paus. Die heeft in april van dit jaar gezegd dat er in de kerk voor geestelijken die jongeren seksueel misbruiken geen plaats is.
Een anonieme topfunctionaris van het Vaticaan liet echter begin deze week weten dat beschuldigde priesters niet uit de kerk mogen worden gejaagd. Hoewel zondaars straf verdienen, vragen ze tegelijk mededogen.
Zijn opmerking lijkt echter een kleine opening te bieden om geestelijken die zich schuldig maken aan seksueel misbruik, te handhaven in het ambt. Wanneer het Vaticaan daartoe zou besluiten, ontkent het de ernst van het kwaad, laat het de slachtoffers in de kou staan. Het is ook niet goed voor het aanzien van het kerkelijk ambt. Voorgangers zijn net zoals ieder ander mens behept met zonden en gebreken. Maar de Bijbel zegt duidelijk dat de drager van een ambt zich pertinent niet schuldig mag maken aan openbare, ergerlijke zonden. Als hij dat wel doet, is het maar de vraag of hij zijn ambt nog kan vervullen.
Afzetting van geestelijken die zich schuldig maken aan seksueel misbruik is niet alleen nodig om de dader te straffen en het slachtoffer genoegdoening te geven. Zij is ook vereiste omdat een zondigende ambtsdrager, van welke kerk ook, de Naam van de Heere in diskrediet brengt.
Dat blijkt wel uit de belangstelling van de media voor zedenschandalen in kerken. Tijdens de bisschoppenconferentie in Dallas waren er op elke aanwezige bisschop ruim twee journalisten. Ook in ons eigen land lijkt het zo te zijn dat de kerk alleen nog maar interessant is als er een dominee of ouderling een scheve schaats heeft gereden.
Protestanten kunnen de affaire in Amerika wellicht afdoen met de schampere opmerking dat nu eindelijk blijkt hoezeer priesters de katjes in het donker knijpen. Anderen zullen wijzen op de negatieve effecten van het celibaat.
Het valt niet uit te sluiten dat dit laatste een rol speelt. Niet elke geestelijke kan omgaan met de verplicht ongehuwde staat. De apostel Paulus heeft niet voor niets gezegd dat het beter is te trouwen dan te branden.
Toch is hiermee niet alles gezegd. Een onderzoek van het Amerikaanse Fuller Seminary onder 1200 predikanten heeft aangetoond dat in orthodox protestantse kring een op de vijf voorgangers zich schuldig maakt aan ontoelaatbare seksuele handelingen. In meer liberale denominaties doen overigens twee op de vijf dat. Luther zei het al: „Paapse stoutigheden zit in het hart van ieder mens.”