Heerlen vindt 450 jaar oude psalm
HEERLEN - Bij de restauratie van eeuwenoude registers uit de schepenbank in Heerlen is een naar schatting 450 jaar oud perkament gevonden met een psalmtekst.
„Het is een stukje geschiedenis. Het zal nooit de bedoeling geweest zijn om het perkament te bewaren”, zegt Geert Luykx, plaatsvervangend stadsarchivaris van de gemeente Heerlen.Het stuk perkament is waarschijnlijk afkomstig uit een boek dat tussen 1500 en 1600 is gedrukt. Het perkament is gebruikt als versteviging van de kaft bij een van de registers.
Het 16e-eeuwse perkament bevat een fragment van een psalm en heeft mooie gekalligrafeerde gekleurde kapitalen.
Om welke psalm het gaat, durft Luykx nog niet te zeggen. „De Latijnse tekst is moeilijk leesbaar. Bovendien zitten er gaten in het perkament. We gaan er vooralsnog van uit dat het een bekende psalm zal zijn. Al kan het ook om een Bijbeltekst gaan.”
Voor Luykx is de vondst een volslagen verrassing. „We hebben het boek misschien al wel 200 jaar in ons bezit. En dan komt er bij de restauratie zoiets te voorschijn. Een stukje geschiedenis dat per ongeluk verschijnt.”
De psalmtekst werd aangetroffen in een register met rechterlijke vonnissen. „Unieke informatie uit Heerlen in de zestiende eeuw.” Een vondst als die van de psalm „komt niet veel voor, maar is ook weer niet zo uniek dat het een ontdekking van nationaal belang is.”
De stadsarchivaris vermoedt dat het boek uit een klooster komt. „De scheiding tussen kerk en staat was toen niet zo strikt als nu. Het boek met de psalmen hadden ze blijkbaar niet meer nodig.”
De Amsterdamse antiquair drs. Ton Bolland „trilt niet op z’n stoel” van de vondst in Limburg. „Ik heb hier in huis zeker twintig boeken die het ook hebben. Heel vaak zie je dat oude boeken in de rug verstevigd zijn met stroken. Vaak heb je er niets meer aan omdat de teksten letterlijk zijn verknipt.”
Volgens Bolland moet het niet moeilijk zijn om uit te vinden welke psalm in Heerlen is aangetroffen. „Het zal om een tekst uit de Vulgaat gaan.” De Vulgaat is de belangrijkste Bijbelvertaling in het Latijn.
Vanaf 1546 aanvaardde het Vaticaan bij het Concilie van Trente nog slechts deze versie als gezaghebbend. Tot ver in de twintigste eeuw werden er Latijnstalige diensten gehouden in de Rooms-Katholieke Kerk.
De Heerlense restaurateurs verwerken het historische Bijbelvers zo authentiek mogelijk in de omslag van het register.
In het Stadsarchief in het Heerlense Thermenmuseum zijn de registers tot maart 2006 te zien.