Kampala
Ik ontmoette Elizabeth in een taxi. We ploeterden door het drukke verkeer van Kampala, de hoofdstad van het Afrikaanse land Uganda. Dat betekent dat je letterlijk alle kanten op moet kijken.
Voor, naast en achter je gebeurt van alles. Een fiets met een tweepersoonsbed op het achterrekje ontwijkt voetgangers links, van rechts snijdt een auto je de pas af en in je achteruitkijkspiegel zie je niets, omdat een met zestien mensen volgepropt autobusje overtuigend aan je bumper kleeft. Verder zitten er gaten in de stoffige weg, soms diepe gaten.Het is een wonder dat Elizabeth nog in staat is een gesprek te voeren. Zij is namelijk de chauffeur van de taxi waarin ik zit. Een vrouwelijke taxichauffeur, dat is bijzonder in Uganda.
„Twee jaar geleden was ik de eerste vrouwelijke taxichauffeur in Kampala”, vertelt Elizabeth. „Dat was niet gemakkelijk. Je wil niet weten wat ik allemaal naar mijn hoofd heb gekregen. Veel mannelijke klanten maakten onbeschofte opmerkingen. Sommige Ugandese mannen denken dat ze echt alles tegen een vrouw kunnen zeggen. Ik heb het in het begin heel moeilijk gevonden om dat soort opmerkingen te verdragen.
En dan mijn mannelijke collega’s. Die waren jaloers als ze mij met een klant zagen rondrijden. Het is moeilijk voor taxichauffeurs hier om genoeg geld te verdienen. Daarom vonden veel collega’s het valse concurrentie dat ik een vrouw was. Ze dachten dat ik gebruik maakte van mijn vrouwelijkheid om klanten te krijgen. Daarover maakten ze gemene, insinuerende opmerkingen.”
Elizabeth werkt in een bijzondere taxi. De meeste taxi’s in Kampala zijn niet aan de buitenkant herkenbaar als taxi. Het zijn gewone personenauto’s waarvan de eigenaar op een ochtend besloot taxichauffeur te worden. Ze rijden rond door de stad, toeterend naar mogelijke klanten. Vooral blanken worden vaak aangesproken door deze chauffeurs, omdat veel blanken geen idee hebben van de prijzen voor taxiritten.
De taxi van Elizabeth is anders. Zij rijdt rond met een taximeter, een apparaatje dat de prijs van de rit vaststelt. Haar taxi is knalgeel met zwarte strepen op de zijkant. Zij werkt voor het bedrijf Yellow Cab, wat zo veel wil zeggen als Gele Taxi. De taximeter is een uitkomst voor blanken, die nu niet meer hoeven te onderhandelen over de prijs zonder dat ze weten hoeveel een rit normaal gesproken kost.
„Mijn collega’s zijn eraan gewend dat ook vrouwen taxi’s besturen”, vervolgt Elizabeth. „Van de ruim zestig chauffeurs die bij Gele Taxi werken, zijn er tien vrouw. Veel van onze klanten geven complimenten omdat we rustiger rijden dan mannen. Ze voelen zich veiliger bij ons in de auto.
Bovendien werken wij vrouwen als een team. Als iemand van ons problemen heeft, roepen we via ons radiosysteem elkaar te hulp. We vormen we een blok binnen het bedrijf. Maar we zijn er nog lang niet. Wij rijden bijvoorbeeld alleen nog maar overdag, want als het donker is, is het echt gevaarlijk voor vrouwen om een taxi te besturen. Dat durf ík zelfs niet.”