De liberalisering is nodig wegens de wereldvrijhandel. De wereldhandelsorganisatie WTO eiste dat Brussel de verregaande bescherming van de Europese suikertelers afbouwt. Dat moet de weg vrijmaken voor massa’s rietsuiker uit Brazilië en Australië.Zuid–Europese ministers hadden zich tijdens de vergadering, die dinsdagochtend begon, lang verzet tegen de plannen. Zij zouden hun teelt grotendeels verliezen. De Europese Commissie overtuigde de ministers donderdag met een veel riantere compensatie. Landen die meer dan de helft van hun suikerproductie sluiten, kunnen vijf jaar lang het inkomensverlies van de boeren tot 100 procent compenseren. In andere landen, zoals Nederland, is dat 64,2 procent.

Minister Veerman (Landbouw) sprak van een historische stap. Hij is „uiteindelijk content" over het akkoord, omdat er een redelijke prijsdaling is en zekerheid tot 2015.

De Nederlandse landbouwvoorman A. Maarsingh is daarentegen kwaad op het kabinet. Hij verwijt het kabinet „voluit" voor vrijmaking van de sector te zijn gegaan. „Het resultaat is dat wij geen cadeaus krijgen. De felste tegenstanders krijgen de grootste cadeaus en worden omgekocht", zei de voorzitter van de LTO–vakgroep Akkerbouw. Hij oordeelde overigens mild over Veerman, die volgens Maarsingh zijn best heeft gedaan.

Ook de Nederlandse suikersector is zwaar teleurgesteld. Het akkoord is volgens het Platform Toekomst Suikermarkt onredelijk. De gevolgen pakken voor de Nederlandse sector onevenredig slecht uit voor de bietentelers. De branche komt zwaar onder druk te staan. „Het lijkt erop dat sommige lidstaten in dit akkoord aanzienlijk beter zijn bedeeld", zei voorzitter J. van Campen.

Minister Veerman gaf toe dat het besluit een „bittere pil" voor de bietentelers in Nederland is, maar benadrukte dat de teelt van suikerbieten in grote delen van Nederland rendabel blijft. De winstgevendheid hangt volgens hem wel af van de grond en de aanpassingen van de sector zelf.

Veerman noemde de compensatie voor de Nederlandse bietentelers altijd nog fors. „Een vergoeding van meer dan 60 procent is nog nooit gebeurd bij hervorming van een landbouwsector".

Veerman leed een nederlaag wat betreft de raffinage van rietsuiker. Die verwerking blijft drie maanden per jaar een bijna–monopolie van de Britten. „We hebben herhaaldelijk aangedrongen dat vrijer te maken, maar het hielp niet".

Of consumenten iets merken van de prijsdaling voor de boeren, is de vraag. Veerman: „Vermoedelijk zal de industrie proberen haar marge te vergroten. Sinds de Europese graanprijs is gedaald, is het brood ook niet goedkoper geworden".

Suiker is het laatste grote landbouwproduct in een reeks hervormingen door de Europese Unie. Het is momenteel de meest winstgevende sector in de akkerbouw. Nederland telt circa 14.000 bietentelers en twee grote suikerfabrikanten.