„Onmens zal eens de wereld in z’n greep krijgen”
ENSCHEDE - Waren figuren als Robespierre, Stalin, Hitler en Mao Zedong wellicht „voorlopers van een eschatologische onmens die eens de hele wereld in zijn greep zal krijgen”?
Het antwoord op deze vraag is „uiteraard een zaak van speculatie”, schrijft dr. R. Fernhout in zijn onlangs verschenen boekje ”Humaniteit. Schets van een falende religie”, een uitgave van de Willem de Zwijgerstichting. „Maar”, vervolgt hij, „onze aarde is een ’wereldwijd dorp’ geworden en wat ooit in Frankrijk, Rusland, Duitsland of China is geschied, kan thans over de hele wereld geschieden.”De logistieke voorwaarden van wereldwijde bereikbaarheid en communicatie zijn reeds aanwezig, constateert de oud-universitair docent godsdienstwetenschap aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. „Nemen we bovendien de les van de geschiedenis van de humaniteit ter harte, dan is het eerder waarschijnlijk dan onwaarschijnlijk dat er ooit een onmens als wereldbeheerser komt. Dat de humaniteit dit zou kunnen voorkomen is niet meer dan een, bij deze impliciete religie passende, vrome wens.”
Vergeleken met de eerdergenoemde figuren is Osama bin Laden slechts „een dilettant”, merkt dr. Fernhout (1934) op. „De grootste slachtingen van de geschiedenis zijn niet aangericht in de naam van een of andere wraakgierige of bloeddorstige god, maar met een beroep op de humaniteit of een van de ketterse alternatieven daarvan. Er kwam geen God aan te pas. Al deze onmensen hebben het christelijk geloof gehaat, maar belichaamden tegelijkertijd de volstrekte inhumaniteit.”
En het meest huiveringwekkend hierbij is, aldus de auteur, de „immense verering” die zij genoten. „Miljoenen mensen van alle niveaus hebben hen beschouwd als verlossers en hun ogen gesloten voor de evidente onmenselijkheid van deze lieden. Dit plaatst ons voor de vraag of Robespierre, Stalin, Hitler, Mao Zedong wellicht voorlopers zijn van een eschatologische onmens die eens de hele wereld in zijn greep zal krijgen.”
Feit is, zo schrijft hij, dat het christelijk geloof van oudsher een antichrist verwacht. Deze antichrist zal volgens de voormalige VU-docent lijken op „onmensen” als Stalin, Hitler en Mao Zedong, maar dan in overtreffende trap. „Hij zal de ene overwinning na de andere behalen en een totalitair bewind vestigen over de gehele wereld; (…) De goddelijke verering die aan genoemde onmensen ten deel viel, vindt bij de antichrist haar climax: Hij laat zichzelf als een god aanbidden. De impliciete religie van de humaniteit slaat uiteindelijk om in de expliciete verering van een mens als god.”
Het is „zeer de vraag” of de humaniteit de eventuele verschijning van een toekomstige onmens van wereldformaat zou kunnen verhinderen, stelt dr. Fernhout. „Diezelfde vraag moeten we uiteraard stellen met betrekking tot het christelijke geloof en de antichrist, en dan luidt het antwoord zonder meer: Neen.”
Toch is er in zijn ogen een groot verschil. „Waar de humaniteit faalt, is het afgelopen met de religie van de humaniteit, want deze religie bezit niets wat boven de mens uitgaat. Waar gelovigen overwonnen worden, blijft Hij in wie ze geloven. De antichrist mag christenen overwinnen, Christus overwint de antichrist. Christus zal, zo luidt een opmerkelijke tekst uit II Tessalonicenzen, „hem doden door de adem van zijn mond” (II Tess. 2:8). Het monster met al zijn poeha wordt voorgoed omvergeblazen.”