Geheime atlas van Nederland nu openbaar
DEN HAAG (ANP) – Een geheim in opdracht van de Duitse bezetters vervaardigde atlas van Nederland zal donderdag verschijnen. Het gaat om de Topopgrafische Karte der Niederlande, die een gedetailleerd beeld geeft van Nederland in de jaren veertig.
Nederlandse cartografen maakten de zogeheten Truppenkarte, die in de Tweede Wereldoorlog nadrukkelijk „nicht für die öffentlichkeit bestimmt” was. De Grote Atlas van Nederland 1930 – 1950 verschijnt nu voor het eerst volledig als publieksuitgave.
„De bezetter had de meeste exemplaren van de Truppenkarte vernietigd”, zegt directeur K. van Diessen van uitgeverij Atlas Maior in Zierikzee. „Er resteerden slechts twee complete exemplaren: een is bewaard bij de Topografische Dienst in Emmen die de kaart had gemaakt en de andere bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH).”
In de atlas zijn nog nooit gepubliceerde kaarten opgenomen. Afgezien van de Truppenkarte zijn er van elke plaats die toen meer dan 20.000 inwoners telde, een of meer historische plattegronden te vinden. Bijkaarten bieden informatie over gemeentelijke uitbreidingsplannen, economische bedrijvigheid maar ook Duitse verdedigingswerken.
Daarbij is gebruik gemaakt van de collectie van het NIMH. Die beschikt over inlichtingenkaarten van de Ordedienst, een verzetsorganisatie die een landelijk spionagenetwerk onderhield. Van Diessen: „Op die kaarten staan bij voorbeeld de plekken die de geallieerden moesten bombarderen gearceerd aangeven”. De atlas omvat tevens een op last van de Duitsers gemaakte kaart van de gemeente Amsterdam uit 1941, waarop per wijk in precieze cijfers het aantal joodse bewoners staat vermeld.
De Grote Atlas van Nederland 1930 – 1950 is totstandgekomen door samenwerking tussen Atlas Maior, het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) en het NIMH. Het 584 pagina’s tellende boek (met 600 kaarten) kost 225 euro (na 31 december 275 euro).