Een Amerikaanse hulporganisatie heeft zich al uit het noorden van Afghanistan teruggetrokken. Medewerkers werden vrijdag in hun auto beschoten terwijl ze met voedsel op weg waren naar een vluchtelingenkamp. Andere organisaties overwegen hetzelfde te doen, zei VN-woordvoerder Manoel de Almeida e Silva.

Artsen zonder Grenzen zet haar hulpprogramma’s in het noorden van Afghanistan overigens gewoon voort, zei een woordvoerster. De organisatie is volgens haar geen doelwit geweest van de aanvallen en intimidaties. „We blijven gewoon aanwezig”, zei ze.

Op 8 juni werd een medewerkster van een hulporganisatie door zeven mannen verkracht. Waar het incident precies plaatsvond, is niet bekendgemaakt. De VN zijn pas sinds eind vorige week op de hoogte van het incident.

Afgelopen donderdag openden strijders van rivaliserende stammen het vuur op een kliniek in Sholgara in de noordelijke provincie Balkh. De kliniek wordt nu mogelijk gesloten.

In een brief aan de pas gekozen president Hamid Karzai noemde VN-gezant Brahimi het geweld verontrustend. De veiligheid en het vertrouwen van de bevolking staan op het spel, aldus Brahimi, net als de aanwezigheid van buitenlandse hulpverleners.

Van alledrie de incidenten is aangifte gedaan bij de plaatselijke autoriteiten, maar die weigeren iets te doen. In het gebied maken drie krijgsheren de dienst uit: de huidige onderminister van Defensie Rashid Dostum, bevelhebber van de Noordelijke Alliantie Atta Mohammed en Mohammed Mohaqik, een sjiietenleider. De drie nemen nu in Kabul deel aan de loya jirga.

Een ander probleem waar de hulpverlening in Afghanistan mee te kampen heeft is het grote aantal nepvluchtelingen. Van de 100.000 mensen die zich sinds medio maart hebben gemeld bij een station van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR in het zuiden van Afghanistan waren er zeker 10.000 geen echte vluchtelingen. Een gezin krijgt maximaal 116 euro en 150 kilo voedsel, een klein fortuin in een land waar mensen gemiddeld 10 euro per maand verdienen. De nepvluchtelingen leggen extra druk op de toch al door geldgebrek geplaagde voedselhulp in Afghanistan.

De terugkeer van miljoenen vluchtelingen naar Afghanistan kan voor een humanitaire ramp zorgen en mogelijk zelfs tot destabilisatie leiden. Deze waarschuwing deed de UNHCR. De organisatie zette in maart een hulpprogramma op. Bijna een miljoen Afghanen hebben hier sindsdien al gebruik van gemaakt en zijn naar hun land teruggekeerd.

„We hadden erop gerekend dat dit jaar 800.000 vluchtelingen uit Pakistan en Iran naar hun land zouden terugkeren”, aldus woordvoerder Hassan van de UNHCR. „Maar nu houden we voor dit jaar al rekening met 2 miljoen.”

Volgens Hassan is het nog te vroeg om te zeggen dat er doden zullen vallen onder de massaal terugkerende vluchtelingen. Maar hij durft wel met zekerheid te stellen dat de enorme vluchtelingenstroom een grote belasting zal vormen voor het toch al wankele evenwicht in Afghanistan.

Hassan denkt dat veel Afghaanse vluchtelingen die nog in het buitenland zijn, hebben gewacht met een eventuele terugkeer naar hun vaderland tot het resultaat van de bijeenkomst van de loya jirga van afgelopen week.

Een hoge UNHCR-functionaris in New York zei vrijdag al dat deze uitslag wel eens een remigratiestroom op gang zou kunnen brengen die de macht van de UNHCR te boven gaat.