Volgens een woordvoerder van Utrecht is het niet duidelijk hoeveel gemeenten nu al daadwerkelijk deze uitgeprocedeerde vluchtelingen niet meer hun huis uitzetten. Volgens de gemeente Utrecht steunen onder meer Zaltbommel, Bergen op Zoom, Delfzijl, Wageningen en Doetinchem de brief.

Kalsbeek besloot eind mei dat afgewezen asielzoekers uit Centraal-Irak vooralsnog in Nederland mogen blijven, omdat de twee heersende partijen in Noord-Irak hen niet meer willen toelaten. Vluchtelingen uit het noorden van Irak zouden nog wel terug kunnen.

Volgens de opstellers van de brief is dit echter niet het geval. In de brief staat dat het „op zijn minst twijfelachtig” is of de heersende partijen alle uit Noord-Irak afkomstige asielzoekers toelaten. Het gaat immers om duizenden mensen, aldus de gemeenten. Bovendien werpt Turkije steeds nieuwe hindernissen op, waardoor de terugkeer wordt bemoeilijkt.

Uitgeprocedeerde vluchtelingen uit Somalië kunnen in Nederland geen geldige reisdocumenten krijgen om naar hun land terug te gaan. Er is hier geen ambassade of consulaat waar een Somalische asielzoeker terecht kan voor deze documenten. In Somalië is namelijk geen sprake van een effectief centraal gezag, staat in de brief te lezen.

De gemeenten vinden het „volstrekt onaanvaardbaar” dat verblijfsvergunningen voor deze groep vluchtelingen worden ingetrokken, terwijl de asielzoekers niet kunnen terugkeren. Uit humanitaire overwegingen leggen de gemeenten zich niet neer bij dit beleid. Zij vinden dat Kalsbeek afgewezen asielzoekers uit Noord-Irak en Somalië voorlopig niet het land uit moet zetten, zoals dat nu met vluchtelingen uit Centraal-Irak gebeurt.

Een dergelijk beleid levert tevens gevaren op voor de volksgezondheid, openbare orde en veiligheid, menen de opstellers van de brief. De uitgeprocedeerden zullen zijn overgeleverd „aan wat de straat en het illegale circuit in Nederland hen te bieden heeft.”

De gemeenten zullen de uitgeprocedeerde asielzoekers uit Noord-Irak en Somalië in noodvoorzieningen opvangen. Ze verzoeken Kalsbeek het beleid te wijzigen.

Kalsbeek laat in een reactie weten het opvangbeleid niet te zullen wijzigen. Zij zegt de zorg over de afgewezen asielzoekers uit Centraal-Irak te delen. Daarom is volgens de staatssecretaris onlangs besloten tot een vertrekmoratorium.

Voor de afgewezen asielzoekers in Noord-Irak en Somalië ligt het anders, aldus Kalsbeek. Terugkeer via Turkije is volgens haar in het algemeen mogelijk; in de eerste vier maanden van het jaar deden zeventien Irakezen dat. Verder bestrijdt Kalsbeek dat uitgeprocedeerde Somaliërs in Nederland niet in het bezit van reisdocumenten kunnen komen. Vorig maand keerden vier Somaliërs met eigen papieren vrijwillig naar het land van herkomst terug.