Ouders van kinderen met een lichamelijke handicap of met een gedragsstoornis als ADHD moeten volgens het Rijk kunnen kiezen of hun kind naar een speciale of gewone school gaat. De kinderen krijgen een spreekwoordelijk rugzakje met geld mee, waarmee ze voorzieningen als vervoer kunnen betalen om naar een gewone school te gaan. In de praktijk stuiten de ouders op veel problemen en obstakels, waardoor de komst van de gehandicapte leerling op een gewone school „moeizaam" verloopt, aldus de adviescommissie in de rapportage over het schooljaar 2004/2005 aan minister Van der Hoeven van Onderwijs.Dit komt volgens de commissie deels door het „tekortschietende beleid" van de reguliere scholen voor de zogenoemde rugzakleerlingen. Een overgrote meerderheid van schooldirecteuren in het basis– en voortgezet onderwijs stelde eerder dit jaar al dat leerkrachten niet goed zijn voorbereid op scholieren die blind of doof zijn of een andere handicap hebben. Volgens de ouders van deze leerlingen zal pas daadwerkelijk sprake van keuzevrijheid zijn, wanneer scholen verplicht worden de ’kinderen met rugzakjes’ te accepteren.

Tegenover de obstakels in het reguliere onderwijs stuiten de ouders ook op problemen als wachtlijsten en plaatsingsprocedures bij het speciaal onderwijs. Bijna tweederde van 256 plaatsingsproblemen waarmee ouders bij een onderwijsconsulent aanklopten, gaan over het speciaal onderwijs. De commissie kaart daarbij verder aan dat 143 (van de 256) leerlingen thuiszitten, „vanwege het ontbreken van geschikt onderwijs, wachtlijsten of problemen op school".