Dat blijkt uit onderzoek van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. Staatssecretaris Van Geel (Milieu) reageerde vrijdag geschokt op de uitkomsten.In Goor zijn zo’n 700 boerenerven, paden en landweggetjes met asbest vervuild. Diverse locaties in het plaatsje zijn de afgelopen maanden al gesaneerd. De asbest is massaal door de inwoners gebruikt bij het verharden van een weg of erf. Zij konden de asbestplaten jarenlang gratis ophalen bij het Goorse bedrijf Eternit, dat in het verleden asbesthoudende bouwmaterialen produceerde.

Inademing van vezels kan de longziekte asbestose, longkanker en mesothelioom (buik- of longvlieskanker) veroorzaken. Van de vrouwen die tussen 1989 en 2003 bloot hebben gestaan aan asbest hebben er vijftien aantoonbaar longvlieskanker gekregen.

De meeste inwoners van de gemeente Hof van Twente, waaronder Goor valt, kennen iemand die aan mesothelioom is overleden. De angst onder hen is groot. „Mijn moeder is aan asbestkanker overleden. Ik ben zelf kortademig, maar durf er niet mee naar de huisarts. Bang voor de mogelijke uitkomst”, zei vrijdag een 57-jarige inwoonster die anoniem wil blijven. Ouders gaven te kennen dat ze zich zorgen maakten over hun spelende kinderen.

„Dat er slachtoffers zijn wisten we, van de aantallen schrikken we”, zei milieuwethouder M. Verbeek van de gemeente Hof van Twente vrijdag. Ook de GGD Twente is geschrokken. „Het onderstreept nog eens het belang om zorgvuldig met de astbestproblematiek om te gaan”, aldus milieugezondheidsdeskundige M. van Ass. Zowel de gemeente als de GGD houdt rekening met extra telefoontjes. „We proberen met goede voorlichting en gesprekken de mensen gerust te stellen”, aldus Van Ass.

De gezondheidsrisico’s zijn in opdracht van het ministerie van VROM in kaart gebracht en werden vrijdag gepresenteerd. De Gezondheidsraad laat op verzoek van Van Geel onderzoeken of de normen voor het toelaatbare risico van asbest voor de volksgezondheid moeten worden verscherpt.

Voor de gemeente Hof van Twente toont het onderzoek door het Erasmus Medisch Centrum aan dat de sanering van asbesthoudende wegen absoluut noodzakelijk is. Ook blijkt dat de asbestkanker niet beroepsgerelateerd is en dus niet alleen hoeft voor te komen bij mensen die met asbest hebben gewerkt, stelde een woordvoerder.

Van Geel is geschrokken van de resultaten van het onderzoek. Hij wil samen met de provincies Overijssel en Gelderland om de tafel en inventariseren op welke locaties nog steeds asbest zit dat een gevaar oplevert voor de volksgezondheid. Nu al staat vast dat ook in Harderwijk veelvuldig met asbest is gewerkt. Van Geel wil snel een compleet beeld. Als er extra geld nodig is om de problemen aan te pakken, komt dat er, zei hij. „De problemen zijn te groot om lijdzaam toe te zien.”

VROM heeft voor asbestbodemsanering onlangs 21 miljoen euro aan de provincies ter beschikking gesteld. Ook trekt Van Geel 47 miljoen uit voor de aanpak van asbestwegen in de Hof van Twente en Harderwijk. Van Geel vindt dat Eternit moet meebetalen aan de sanering van gebieden met asbest. Het bedrijf weigert dat tot nu toe.

Het gebruik van asbest en het verwijderen daarvan is risicovol. Sinds 1970 wordt dat steeds meer onderkend dankzij onderzoek naar de effecten van asbest. In Nederland overlijden volgens VROM-cijfers jaarlijks ongeveer 800mensen als gevolg van meestal beroepsmatige blootstelling aan asbest in het verleden.

De landelijke Vereniging Comité Asbestslachtoffers (VCA) vindt dat staatssecretaris Van Hoof (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) ervoor moet zorgen dat de vrouwen in Goor dezelfde behandeling krijgen als de mensen die door hun werk of het werk van hun partner mesothelioom hebben gekregen. Voor de laatste slachtoffers is er een regeling voor financiële compensatie. De vrouwen uit Goor moeten hier ook voor in aanmerking komen, aldus de VCA.