In 2030 is onze gasbel op. We moeten tijdig nieuwe alternatieven zoeken. Maar de invulling hiervan is nog altijd niet in zicht. De belangentermijn van de machthebbers op energiegebied is ongelijk aan de termijn waarop de gevolgen van hun beslissingen merkbaar worden. De machthebbers, de energieproducenten en de politiek, hebben een korte belangentermijn.Stroomuitval
Het primaire belang van de energieproducenten is de continuïteit van de onderneming, zoals bij elk commercieel geliberaliseerd bedrijf. De tijdschaal van de energieproducenten is gestuurd door een zo kort mogelijke terugverdientijd op investeringen en betekent in de praktijk niet langer dan vijf jaar. De politiek heeft de taak het termijnbelang van de maatschappij te vertegenwoordigen. In de huidige tijd van grote media-aandacht wordt de politiek echter voornamelijk gedreven door opiniepeilingen en reikt het blikveld van de politicus niet verder dan de regeringsperiode van vier jaar.

Een werkelijk duurzame energievoorziening voldoet aan de volgende drie factoren: zeker, betaalbaar en schoon. Deze drie factoren kunnen naar gewicht worden gerangschikt. ”Zeker” komt eerst. Want als de energievoorziening niet zeker is, bijvoorbeeld bij grootschalige stroomuitval, maakt men zich geen zorgen over betaalbare of schone stroom. Daarnaast weegt ”betaalbaar” weer zwaarder dan ”schoon”. Dit wordt het beste weergegeven door het gedrag dat mensen vertonen, zoals de matige belangstelling van consumenten voor de schonere maar duurdere natuurstroom, in plaats van de meningen die ze uiten.

In het welvarend Nederland is de energie nu nog zeker en betaalbaar. Hierdoor richten we ons vrij eenzijdig op de minst zware factor schoon, middels lokaal klimaatbeleid en Kyoto-doelstellingen. De factoren zeker en betaalbaar vormen echter de basis van de duurzame energievoorziening. De huidige ontwikkelingen brengen deze twee factoren in gevaar.

Onafhankelijkheid
Gezien de ontwikkelingen, is het tijd voor een organisatie met een langetermijnvisie en bijbehorende langetermijnbevoegdheid. Het belang van energie voor de maatschappij is minstens even groot als dat van monetaire stabiliteit.

Daarom is een Energie Bank, met een gelijksoortige onafhankelijkheid als De Nederlandsche Bank een passende oplossing. Zoals De Nederlandsche Bank toezicht houdt op de monetaire stabiliteit kan de Energie Bank toezicht houden op de stabiliteit van de energievoorziening. Dit houdt in dat er een onafhankelijke directeur benoemd moet worden voor een lange termijn met een bijbehorende financiële onafhankelijkheid.

Dit kan gerealiseerd worden door de financiële voorziening voor de Energie Bank te koppelen aan de inkomsten uit de gasbel. Hierdoor komt bij stijgende gasprijzen een groter budget vrij voor noodzakelijke veranderingen. Deze Energie Bank kan de drie factoren zeker, betaalbaar en schoon op de lange termijn garanderen. Hiermee kan nú oplossingsgericht worden gewerkt aan een duurzame energievoorziening die minder last legt op toekomstige generaties.

De auteur is als energiewetenschapper verbonden aan het Nucleair Research and consultancy Group in Petten en spreekt namens de Dutch Young Generation, een belangenvereniging van jongeren die werkzaam zijn in de nucleaire energiesector, die zich zorgen maakt over de toekomst.