Staatssecretaris Schultz van Verkeer heeft de Tweede Kamer donderdag laten weten hier zeer bezorgd over te zijn. Ze heeft de NS om opheldering gevraagd. Het bedrijf heeft beloofd een onderzoek te beginnen naar de oorzaken van de achterblijvende prestaties.Ook moet het bedrijf opheldering geven over de redenen van de voorgenomen prijsstijging voor volgend jaar (3,15 procent). Schultz heeft haar bedenkingen hierbij. De prijsverhoging past volgens haar niet binnen het contract dat ze heeft met de NS. GroenLinks wil dat de NS afziet van de tariefsverhoging.

De NS heeft de bewindsvrouw eerder dit jaar een aantal beloftes gedaan over de prestaties in 2005, onder meer over de punctualiteit, de informatievoorziening en de sociale veiligheid. Naar nu blijkt, komt het bedrijf deze grotendeels niet na. Schultz verwacht niet dat de onderneming de schade in de tweede helft van dit jaar kan goedmaken.

De NS heeft toegezegd dit jaar 86,5 procent van de treinen op tijd te laten rijden. Maar de eerste zes maanden kwam de punctualiteit uit op 85,6 procent. Uit ervaring weet de vervoerder dat door het slechte weer in de herfst en winter de treinen minder vaak volgens de dienstregeling vertrekken. Volgens president–directeur A. Veenman wordt het een „forse uitdaging" om de beloofde punctualiteit te halen.

Hij zegt zich bovendien grote zorgen te maken over ontruimingen door bommeldingen of als er onbeheerde bagage wordt gevonden. „De veiligheid gaat hierin voor, maar het effect op onze dienstverlening, en op de klanttevredenheid, is groot", schrijft hij aan Schultz.

NS wijt de slechte prestatie aan het uitzonderlijk hoge aantal rampdagen van de afgelopen maanden. Sneeuw in maart, tropische temperaturen in mei en juni, grote computerstoringen bij spoorbeheerder ProRail en ontsporingen in Amsterdam deden de punctualiteit kelderen.

De NS en ProRail zeggen wel maatregelen te nemen om meer treinen volgens de planning te laten rijden. Zo gaan de treindienstleiders en machinisten beter samenwerken en moet het materieel betrouwbaarder worden.

Reizigersvereniging Rover is niet verbaasd dat de NS matig presteert. Zo gaat het al jaren en telkens leidde dat tot het neerwaarts bijstellen van de eisen door de minister, aldus de organisatie. Rover vindt dat de NS de reiziger moet compenseren. De tariefstijging voor 2006 mag niet doorgaan en reizigers moeten vaker geld terugkrijgen bij vertragingen.

Bij vertragingen kregen reizigers in de trein afgelopen halfjaar in 29 procent van de gevallen informatie. Afgesproken was echter 35 procent. Op de stations kregen passagiers in 68 procent van de gevallen informatie over vertragingen. De NS heeft toegezegd dat percentage dit jaar op 85 te laten uitkomen.

De NS heeft zijn conducteurs opgeroepen zich vaker te laten zien bij vertragingen. Verder gaat het bedrijf vanaf 2006 in de intercity’s informatieschermen inbouwen, waarop actuele reisgegevens verschijnen.

De kans op een zitplaats in de trein kwam wel overeen met de belofte van de NS. Ook op het gebied van sociale veiligheid presteerde de vervoerder naar behoren. Er vonden in totaal 4722 incidenten plaats, een daling vergeleken met vorig jaar, aldus de NS. Het aantal mag dit jaar tot 11.255 oplopen.