Burgerrechtenpionier Rosa Parks overleden
NEW YORK - De Amerikaanse burgerrechtenpionier Rosa Parks is gisteren op 92-jarige leeftijd overleden in Detroit (Michigan). De zwarte Parks veroorzaakte onbedoeld een brede burgerrechtenbeweging toen zij een halve eeuw geleden in Montgomery (Alabama) weigerde haar zitplaats in een bus af te staan aan een blanke man.
In het zuiden van de VS gold in die jaren een strikte rassenscheiding. Zwarten en blanken reisden gescheiden in bussen, zij aten gescheiden in restaurants en zij werden gescheiden te woord gestaan in openbare gebouwen. Rassenwetten hielden zwarte burgers ook buiten sommige beroepen. In het noorden was de rassenscheiding minder strikt, maar ook daar was geen sprake van volledige rassengelijkheid.Op 1 december 1955 weigerde Rosa Parks in Montgomery haar zitplaats af te staan aan een blanke. Eerder dat jaar waren al twee vrouwen voor hetzelfde ”vergrijp” gearresteerd. Dat gebeurde ook met Parks en zij kreeg bovendien een korte gevangenisstraf plus een boete van 14 dollar. Haar actie leidde tot een boycot van 381 dagen van het openbaar vervoer in Montgomery. Die actie stond onder leiding van de toen nog onbekende dominee Martin Luther King.
Parks’ veroordeling en het vreedzame verzet tegen de rassenwetten leidde tot verschillende politieke initiatieven die uiteindelijk in 1964 resulteerden in de Civil Rights Act (wet op de burgerrechten). Deze wet verbood alle rassenscheiding in openbare instellingen. Haar opstandige actie had Rosa Parks in Montgomery echter geen goed gedaan. Zij kon geen werk meer vinden en verhuisde met haar man Raymond uiteindelijk naar Detroit. Daar vond zij werk in het bureau van Democratisch afgevaardigde John Conyers.
Rosa Parks heeft tal van onderscheidingen gekregen. In Detroit werden een straat en een school naar haar genoemd en zij stichtte met haar man een instituut dat zwarte jongeren stimuleerde de strijd voor hun burgerrechten serieus te nemen. Enkele jaren geleden verklaarde zij dat zwarte Amerikanen hun burgerrechten te vaak als vanzelfsprekend aanvaarden. „Wij moeten onze jeugd duidelijk maken wat het ook vandaag de dag nog betekent om als zwarte in Amerika te leven. Wij hebben een visie nodig om vrede, rechtvaardigheid en gelijkheid te realiseren”, aldus Parks.