VN: Ethiek begrenst wetenschappelijk onderzoek
Vrijheid op het gebied van wetenschappelijk en technologisch onderzoek is belangrijk. Maar er zijn grenzen: ethische principes en mensenrechten moeten zwaarder wegen dan de belangen van wetenschap of maatschappij.
Dat stelt de ”Verklaring betreffende bio-ethiek en mensenrechten” van Unesco, de afdeling van de Verenigde Naties die zich bezighoudt met educatieve, sociale en culturele zaken.Na jarenlang onderhandelen over de inhoud is het document afgelopen week unaniem aangenomen tijdens de algemene vergadering van Unesco.
De verklaring betreft de ethische aspecten van geneeskunde, biomedisch en biotechnologisch onderzoek. De richtlijnen geven aan dat de wetenschap geen bedreiging mag vormen voor de menselijke waardigheid, mensenrechten en fundamentele vrijheden.
Praktisch houdt dat bijvoorbeeld in dat mensen zo min mogelijk lijden onder medisch ingrijpen en een behandeling alleen vrijwillig mogen ondergaan. Bovendien moet het welzijn van individuele personen boven het belang van onderzoek of maatschappij worden gesteld.
Bio-ethicus Nigel M. de S. Cameron, hoofd van The Wilberforce Forum, een christelijk levensbeschouwelijk studiecentrum in Washington DC, noemt dit positieve, krachtige stellingen, die verder verbreid moeten worden. „Deze klinkende verklaring dat menselijke waardigheid het voornaamste is en daarmee grenzen stelt aan wetenschap, geeft ons hoop. Het geeft ons wapens in de verdediging van onze zaak en stelt ons in staat „nee” te zeggen tegen bepaalde ontwikkelingen”, schrijft hij in een online-publicatie van Christianity Today.
Eerder dit jaar bepleitte de bio-ethicus voor de Amerikaanse Senaat een verbod op experimenten met menselijke embryo’s. President Bush besloot daarop ten slotte geen geld beschikbaar te stellen voor menselijk stam- onderzoek en voor het kloneren voor therapeutische doeleinden.
„We zijn dankbaar dat de regering een streep trok wat betreft het financieren van de vernietiging van embryo’s” aldus Nigel M. de S. Cameron.
In maart stemde de algemene vergadering van de VN voor een verbod op elke vorm van menselijk kloneren. Een stelling waar het merendeel van de Amerikaanse pers over zweeg. Ook in de afgelopen week bewaarden de media een ijzig stilzwijgen over de bio-ethiekverklaring, merkt Cameron op.
In de VS zal het Unesco-document weinig veranderen, verwacht hij. „We zitten vast aan onze binnenlandse discussies die we al tientallen jaren op dit gebied voeren.” Voor ontwikkelingslanden kan de verklaring echter van groot belang zijn, meent Cameron. „Veel staten zullen hun nationale beleid hierop baseren.”
Als een van de sterke punten van het document noemt hij de erkenning van culturele verschillen enerzijds, maar van fundamentele principes anderzijds. „Er zijn veel verschillende meningen en benaderingen in de wereld, maar menselijke waardigheid, mensenrechten en fundamentele vrijheden vormen de kern.”