Prognoses: Irakezen steunen grondwet
BAGDAD - Een ruime meerderheid van de 15,5 miljoen kiesgerechtigde Irakezen heeft zaterdag een stem uitgebracht tijdens het referendum over de nieuwe ontwerpgrondwet. Het referendum verliep opmerkelijk rustig.
De officiële uitslag wordt pas op 24 oktober bekendgemaakt, maar nu al lijkt duidelijk dat alleen de -voornamelijk soennitische- Irakezen in de westelijke provincie Anbar zich in meerderheid tegen de grondwet hebben uitgesproken en dat in de provincies Ninevah en Diyala, waar de soennieten over een kleine meerderheid beschikken, het grootste deel van de stemgerechtigden toch ja heeft gezegd tegen de grondwet.De constitutie wordt verworpen als in drie van de achttien provincies een tweederde meerderheid een nee-stem uitbrengt. Soennieten zijn in vier provincies in de meerderheid. In twee daarvan, Anbar en Salahaddin, waar ex-president Saddam Hussein is geboren en getogen, is de grondwet volgens de eerste gegevens afgewezen.
De opkomst was daar vrij hoog, in tegenstelling tot de parlementsverkiezingen eerder dit jaar, die door de soennieten werden geboycot. Maar in de twee andere provincies waar veel soennieten wonen, Neneveh en Diyala, lijkt het aantal tegenstemmers niet groot genoeg om een tweederde meerderheid te realiseren.
De soennieten, die onder Saddam de lakens uitdeelden en 20 procent van de bevolking uitmaken, vinden dat de nieuwe grondwet van Irak een federale staat maakt, waardoor het land uit elkaar zou kunnen vallen. Zij vrezen dat zij achterblijven in een gebied zonder toegang tot de olie in het zuiden en noorden van het land.
Als de grondwet wordt aangenomen, zullen er in december parlementsverkiezingen volgen, die een volksvertegenwoordiging moeten opleveren die vier jaar blijft zitten. Als de tekst wordt afgewezen, zal er in december opnieuw een interim-parlement worden gekozen dat zich over een nieuw ontwerp voor een constitutie moet buigen.
Terwijl de Amerikaanse president George Bush en de Britse minister van Buitenlandse Zaken, Jack Straw, de Irakezen feliciteerden met het succesvolle -want relatief rustige- verloop van het referendum over de Iraakse grondwet waren de Arabische media verdeeld over de vraag of een nieuwe grondwet goed nieuws is voor Irak.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Condoleezza Rice, heeft zondag gezegd te denken dat de ontwerpgrondwet het referendum doorstaan heeft, maar tegelijkertijd merkte ze op dat een nieuwe grondwet niet direct een einde zal maken aan het geweld in Irak.
In kranten in het Midden-Oosten was zondag voornamelijk te lezen dat men bang is dat de nieuwe grondwet, ondanks het succesvolle verloop van het referendum, geen vrede zal brengen in het langs sektarische lijnen verdeelde Irak. De grote vraag is of de soennitische opstandelingen zich bij de uitkomst van het referendum zullen neerleggen of onverminderd strijd zullen blijven leveren.
Vanuit de Europese Unie, alsmede uit Australië en Japan, kwamen positieve geluiden over het verloop van het referendum. Eurocommissaris van Externe Betrekkingen Benita Ferrero-Waldner sprak van „een grote dag voor de democratie.” Volgens president Bush staat het democratische proces in Irak in fel contrast met de filosofie en strategie van al-Qaida en zijn „terroristische vrienden en moordenaars.” Minister Straw noemde het referendum „heel erg goed nieuws voor alle Irakezen.”