Het oud-Tweede-Kamerlid voor de Centrumpartij en de Centrumdemocraten drs. Hans Janmaat zei dat enkele maanden geleden in een interview. Zondagmorgen overleed hij op 67-jarige leeftijd aan een hartkwaal waaraan hij sinds enkele jaren leed.

Janmaat kwam in 1982 in de Tweede Kamer voor de Centrumpartij. Hij kreeg al snel ruzie met de partij en zette zijn parlementaire werk voort onder de naam Groep Janmaat. Ondertussen richtte hij de Centrumdemocraten op. In 1986 verdween hij uit de Kamer, maar in 1989 behaalde hij weer een zetel. In 1994 kreeg hij drie zetels, in 1998 geen.

In zijn speeches in de Kamer haalde Janmaat fors uit naar de buitenlanders in ons land. Dat deed hij uiteraard bij debatten over het vreemdelingenbeleid, maar ook in discussies over het openbaar vervoer en over files. De buitenlanders waren van de meeste problemen in ons land de hoofdschuldige.

Janmaat had iets tragisch over zich. In de Tweede Kamer werd hij door zijn collega’s en door de media gemeden alsof hij een besmettelijke ziekte had. Niemand wilde met hem gezien worden of met hem spreken. Dat kwam ook voor een deel door het karakter en de uitstraling van de extreem rechtse politicus. Hij sprak schreeuwerig, met woeste armgebaren. Beschaafd was hij bepaald niet. Nog onlangs noemde hij minister Jorritsma (VVD) „een molenpaard.”

Toch waren veel politici in het begin van de jaren negentig niet helemaal ongelukkig met Janmaat. In verschillende Europese landen kwam het rechts-extremisme op, maar in Nederland bleef het beperkt tot een of enkele zetels. Als Janmaat een handig politicus was geweest die de menigte had weten te bespelen, had hij veel meer zetels kunnen behalen, zo luidde de redenering.

Janmaat pleitte in de Kamer voor beheersing door buitenlanders van het Nederlands, voor kennis van het rechtssysteem en van ons politieke stelsel. Verder zouden vreemdelingen met een strafblad een veel hardere aanpak verdienen.

Sinds de komst van Fortuyn zijn deze punten veel meer bespreekbaar in de politiek. Zo bezien was Janmaat zijn tijd ver vooruit. In het politieke klimaat van de jaren tachtig waren zijn punten onbespreekbaar. Het is nog maar de vraag of ook vandaag de dag iemand veroordeeld zou worden voor de uitspraak „Vol is vol.”

Janmaat kreeg te maken met fel verzet van extreem linkse bewegingen. In 1986 verstoorden zij bijvoorbeeld een geheime vergadering van zijn partij in een hotel in Kedichem door een molotovcocktail naar binnen te gooien. Janmaats secretaresse en latere vrouw, Wil Schuurman, verloor daarbij een been.

Hans Janmaat werd in 1934 geboren in een rooms-katholiek gezin in Amstelveen en groeide op in Gouda. Hij studeerde op latere leeftijd politicologie en werkte tot het moment dat hij politicus werd als leraar maatschappijleer.