In één uur tijd oogsten ze 3200 kilo Jonagored, een broertje van Jonagold. Marius Oskam (60) kijkt glunderend toe. De uitvinder verwacht dat de oogstband straks wereldwijd wordt ingezet.Oskam, zelf eigenaar van een fruitteeltbedrijf in het Utrechtse Werkhoven, was vier jaar geleden ten einde raad. De hele dag had hij geploeterd in zijn door overvloedige regenval geteisterde boomgaard. De tractor met daarachter de wagentjes met de grote appelkisten zakte bijna tot z’n assen in het slijk. Als het zo moet, stop ik ermee, dacht de Werkhovenaar. „Dan ga je prakkiseren of het ook anders kan.”

„’s Nachts lag ik wakker. En ineens had ik het. Als we nu eens een heel lange band plaatsen, goed strakgetrokken, dwars door het veld. Dat moet kunnen.” Samen met een neef werkte hij het plan verder uit. „Die werkt bij een machinebouwer, vandaar.”

Hij liet de tekeningen beoordelen door een innovatiecommissie van de Haagse Kamer van Koophandel. „Drie heren achter een tafel, ik had echt het lood in mijn schoenen. Maar ze moedigden me aan om het idee verder uit te werken.”

Een innovatieve gedachte is echter niet zomaar een product, merkte de fruitteler. Er volgden bezoekjes aan Agrotechnology & Food Innovations van Wageningen UR, de Nederlandse orde van Uitvinders, een bureau in Eindhoven en diverse machinebouwers.

Vertegenwoordiger Otto Klop van Burg’s Machinefabriek uit Krabbendijke is in zijn nopjes over de prestaties van de snarenband. „Meer dan 3000 kilo per uur met acht plukkers, dat haal je met andere systemen nooit.” Hij schat de besparing aan arbeid op 30 tot 35 procent. „Dat laatste is voor de fruittelers belangrijk. Voor grote, moderne bedrijven, met rechte rijen bomen, is het goed mogelijk de investering terug te verdienen. Die rekensom kan ik zo maken.”

Een oogstband met een lengte van 250 meter, inclusief de kistenvuller en een machine waarmee het apparaat tussen de bomen van de ene naar de andere rij kan worden verplaatst, kost bijna 50.000 euro.

Er is niet alleen sprake van sneller oogsten. De plukkers hoeven ook niet meer heen en weer te lopen en evenmin te bukken. De band glijdt op een hoogte van 95 centimeter langs hen heen. De appels lopen dankzij de zachte kunststof snaren geen beschadigingen op. En natuurlijk zijn de diepe sporen van de tractorbanden -het voorkomen daarvan, daar was het Oskam om begonnen- verleden tijd.

Het idee van de fruitteler uit Werkhoven is door de in fruitteelt gespecialiseerde machinebouwer uit Krabbendijke uitgewerkt en omgezet in een snelle oogstband. In de eerste opzet liet de fabriek de band door een tractor verplaatsen. Drie van deze machines zijn uitgezet bij Nederlandse fruittelers, waaronder het bedrijf van Oskam zelf. Klop: „Later zijn we hierop teruggekomen. Dat was te bewerkelijk. We hebben nu voor een eigen aandrijving gezorgd. De kinderziektes zijn eruit gehaald.”

Tussen de geelrode appels van fruitbedrijf Timmer in Zeewolde ligt een blauw exemplaar. Klop lacht. „Da’s er eentje van 5000 euro.” De appel blijkt een heuse computer te bevatten, met bijzondere hard- en sofware. De oogstband is op dit moment namelijk onderwerp van een studie van de Wageningse universiteit. De ’appel’ maakt het tochtje over de band mee en legt zijn behandeling tot in detail vast. Hij registreert iedere aanraking die bij een gewone appel een butsje had veroorzaakt.

In opdracht van het Arbo-convenant ”Agro & Arbo werkt beter” vergelijken medewerkers van Wageningen UR de arbeidsomstandigheden van het werken met de snarenband met de drie standaardpluksystemen: de pluktrein, het gebruik van plukemmers en de Pluk-o-Track, een eerder ontworpen oogstmachine die als zelfrijdende tractor tussen de fruitbomen door rijdt. De plukprestaties en de kwaliteit van de geoogste appels maken eveneens deel uit van het onderzoek. Tot slot zetten de wetenschappers de investeringen en de bijkomende kosten naast elkaar. De resultaten van het onderzoek zijn in het voorjaar van 2006 bekend.

Oskam heeft zijn octrooi inmiddels verhuurd aan de Zeeuwse machinefabriek. Zowel Klop als hij heeft hoge verwachtingen. „De belangstelling is groot, niet alleen vanuit Nederland. We geven demonstraties in buurlanden. Verder denken we machines te verkopen in Spanje, ten behoeve van de sinaasappeloogst. We hebben al aanvragen voor informatie uit Canada en Nieuw-Zeeland.”

Klop noemt de Nederlandse fruittelers „enigszins afwachtend. Als de eerste pioniers over de brug komen, volgen er meer. Dan kunnen we de snarenband seriematig in productie nemen.”