Nuchtere Angela Merkel belooft geen gouden bergen
BERLIJN (ANP) - Angela Merkel schrijft geschiedenis door de eerste vrouwelijke en Oost-Duitse bondskanselier van Duitsland worden. Deze nuchtere domineesdochter hielp na een omvangrijk zwartgeldschandaal haar eigen CDU er weer bovenop en wil nu hetzelfde doen met haar land.
En daarvoor moest ze aan de macht komen. Macht is een noodzakelijke voorwaarde om iets vorm te geven. Zonder macht kun je de beste ideeën hebben, maar niets verbeteren, zei ze ooit. De 51-jarige Merkel schaamde zich er niet voor dat ze de hoogste positie nastreeft.Het zag er in eerste instantie niet naar uit dat ze ooit zo ver zou komen. De in Hamburg geboren Merkel kende een gelukkige jeugd in Templin in de voormalige DDR. Ze studeerde natuurkunde in Leipzig en werkte daarna in Oost-Berlijn. Dr. Merkel hield zich bezig met kwantummechanica.
In deze tijd ontmoette ze haar eerste man. Ze bleef zijn naam dragen na de scheiding en ook nadat ze in 1998 opnieuw was getrouwd. Zowel het eerste huwelijk als het tweede, met Joachim Sauer, een hoogleraar scheikunde in Berlijn, bleef kinderloos.
Haar leven veranderde radicaal in 1989. In deze turbulente tijd steunde ze democratische veranderingen. Ze werd lid van de Democratische Aufbruch en een jaar later van de Christen Democratische Union. Daar viel zij op bij Helmut Kohl, die haar onder zijn hoede nam.
Toen ging haar politieke carrière pas echt van start. Kohl noemde haar liefkozend „mijn meisje”, een etiket dat ze tot op de dag van vandaag niet meer is kwijtgeraakt. Zelf zei ze eens dat Kohl haar hielp omdat ze „vrouw, jong en Oost-Duits” was.
Al in 1991 kreeg ze haar eerste ministerspost, die van Vrouwen- en Jeugdzaken. In de volgende regeringsperiode kreeg ze Milieu, Natuurbescherming en Nucleaire Veiligheid in haar portefeuille. Vooral op deze laatste post maakte ze indruk als een vakvrouw.
Maar ook binnen de partij bouwde ze een netwerk op. Zo was ze van 1991 tot 1998 plaatsvervangend voorzitter van de CDU en van 1993 tot 2000 voorzitter van de CDU in de deelstaat Mecklenburg-Vorpommern. Van 1998 tot 2000 was ze secretaris-generaal van de CDU.
Ze bleef haar oude leermeester dankbaar, maar liet zich niet verleiden tot vriendjespolitiek. Toen Kohl als oud-bondskanselier in 1999 in opspraak kwam omdat hij verdachte donaties via geheime bankrekeningen naar politici had gesluisd, liet ze hem vallen.
Als secretaris-generaal van de CDU dwong ze Kohl openheid van zaken te geven over de affaire. Toen het financiële schandaal ook Kohls opvolger als partijvoorzitter, Wolfgang Schäuble, de kop kostte, volgde Merkel hem in april 2000 als partijleider op.
Drie jaar later moest ze het bij de verkiezingen nog afleggen tegen Edmund Stoiber, de leider van zusterpartij CSU uit Beieren. De christen-democraten besloten hem te laten aantreden tegen Schröder. Duitsland bleek uiteindelijk nog niet klaar voor een bondskanselier uit Beieren.
Sinds 2002 profileerde Merkel zich steeds meer. In 2003 bracht ze een spraakmakend bezoek aan Washington voor gesprekken met onder anderen vice-president Dick Cheney. Het is ongebruikelijk dat zulke hoge functionarissen een buitenlandse oppositieleider ontvangen.
President George Bush sprak naar verluidt op eigen verzoek met Merkel toen hij begin dit jaar in Duitsland was. In tegenstelling tot de SPD van Schröder heeft de CDU altijd haar steun uitgesproken voor het buitenlandse beleid van de Amerikaanse regering.
Merkels standpunten op diverse terreinen plaatsen haar in de gematigde vleugel van de conservatieve CDU. De protestante politica is bijvoorbeeld niet tegen abortus, maar wil vrouwen liever overhalen zwangerschappen niet te laten afbreken dan abortus te verbieden.
Ze is weinig mediageniek en legde het in de opiniepeilingen steevast af tegen de populist Schröder. In haar campagne probeerde ze nu wat minder stug over te komen. Ze heeft zich een nieuw kapsel laten aanmeten en draagt tegenwoordig fleurige kleding van de betere modehuizen.
Maar dit zijn voor haar bijzaken. Ze had het voor en na de nipt door CDU/CSU gewonnen parlementsverkiezingen op 18 september liever over Schröders „falen” en de enorme werkloosheid. Hij komt zijn afspraken niet na en is niet te vertrouwen, stelde Merkel.
Zij benadrukt dat de kiezer bij haar krijgt wat zij zegt. Zij belooft de Duitsers geen gouden bergen.