Het mag allemaal wat kosten. Iedere ambtenaar die meedoet aan de test, mag tijdens een bijeenkomst van een halve dag in een testcentrum in Rijswijk zeggen wat hij van de automaat vindt. Bij elkaar opgeteld trekken de ministeries dus vijftig arbeidsdagen uit om de kwaliteit van de koffie te testen. Alle loonkosten bij elkaar opgeteld bedraagt het totale kostenplaatje maar liefst 12.000 euro.Allemaal zuurverdiend belastinggeld, waarop ze normaal gesproken juist zo zuinig zijn bij het ministerie van Financiën. „Maar”, verdedigt een woordvoerder, „het is natuurlijk niet de bedoeling dat we automaten kopen die koffie zetten die niemand lekker vindt. We hebben gekozen voor een steekproef van vijftig medewerkers per departement, omdat de smaak van koffie heel persoonlijk is. Als je het met tien mensen doet, krijg je wellicht geen goed afgewogen beeld.”

Dat kan allemaal zo zijn, maar de gemiddelde belastingbetaler houdt wel een bittere nasmaak aan deze test over.

KdG

Nieuwe leider

Het moet in Den Haag voortdurend anders. Zijn we net gewend aan Van Aartsen in plaats van Zalm en Dittrich in plaats van De Graaf, gaan er al weer geluiden op om de volgende kamerverkiezingen met nieuwe lijsttrekkers in te gaan. Minister Verdonk (Integratie) moet de VVD-lijst gaan trekken, vindt haar collega mevrouw Dekker (Volkshuisvesting). En het was Dittrich zelf die vorige week suggereerde dat minister Pechtold van Bestuurlijke Vernieuwing in de toekomst een heel goede D66-leider zou zijn. Een suggestie die vanmorgen door vice-premier Brinkhorst gretig werd overgenomen. Jazeker, de strijd om het leiderschap van D66 voor de verkiezingen van 2007 moet gaat tussen Dittrich en Pechtold, bevestigde hij.

Nu valt niet te ontkennen dat Pechtold alvast één eigenschap heeft die handig is voor leiders. Hij heeft een sterke drang zich voortdurend te profileren en slaagt daar bovendien op originele wijze in.

Nog maar net had hij de aandacht van het Nederlandse volk getrokken door een lezing voor het Genootschap van Hoofdredacteuren („Politiek Den Haag is log, bureaucratisch en een ongeïnspireerd zootje”), of het lukte hem opnieuw op de tenen van collega-bewindslieden te gaan staan door zich afkeurend uit te laten over onder meer de hypotheekrenteaftrek. Resultaat: een berisping door premier Balkenende en opnieuw een scheut aandacht.

Van een tik op zijn neus door de minister-president schrikt een beetje aanvoerder natuurlijk niet terug. Zo iemand houdt het grote doel continu in het oog en weet dat de stap van lijder naar leider slechts de verwisseling van twee letters is.

AdJ

Charisma

VVD-coryfee Wiegel en zijn CDA-evenknie Van Agt kunnen goed met elkaar opschieten. De legendarische foto uit 1977, waarop ze samen in een schemerig Le Bistroquet zitten en het kabinet-Van Agt I in elkaar timmeren, toont dat aan.

Over de kwaliteiten van de huidige minister-president, de CDA’er Balkenende, denken beide heren nogal verschillend, zo bleek vorige week. Wonderlijk genoeg moet de rooms-katholieke Van Agt niet zo veel hebben van zijn gereformeerde partijgenoot, terwijl Wiegel het opneemt voor de geplaagde premier.

Van Agt mist bij Balkenende een zeker charisma. „De man spreekt nooit onzin, maar er trilt nooit een snaar in de diepte bij de luisteraar. En dat is jammer”, zo zei Van Agt.

Wiegel neemt het daarentegen op voor Balkenende. Het is volgens hem „totale onzin” dat een leider moet beschikken over een groot charisma. Volgens hem moet een leider vooral daadkracht tonen en besluitvaardig zijn.

Verder waarschuwde Wiegel in een lezing over leiderschap dat een leider maximaal twee termijnen moet dienen. „Op tijd afstand doen van macht is een teken van wijsheid.”

Dat is niet alleen een advies aan Balkenende, de VVD’er kan het ook op zichzelf toepassen. Hij heeft immers laten weten dat hij mogelijk lijsttrekker wil worden van de VVD bij de verkiezingen in 2007. Als Wiegel zichzelf serieus neemt, doet hij dat dus niet.

GV

Des Indes

Voor sommige etablissementen rond het Haagse Binnenhof geldt dat ze vast en zeker in de parlementaire geschiedenisboekjes terecht zullen komen. Het restaurant Le Bistroquet is er een voorbeeld van. Hier stond ooit de wieg van het kabinet-Van Agt/Wiegel.

Nog vermaarder is Hotel des Indes, een zeer chique horecagelegenheid die recent werd verbouwd maar nog steeds de grandeur van toen ademt. In de jaren tachtig werden in deze uitspanning geheime besprekingen gevoerd tussen kopstukken uit PvdA, VVD en D66. Het waren de jaren van de polarisatie waarin links en rechts elkaar vrijwel dagelijks verketterden. Dat sommige vertegenwoordigers toch bij elkaar kropen, vloeide voort uit de wens het CDA uit het centrum van de macht te verdrijven.

Begin jaren negentig bleek dat de gesprekken niet zonder resultaat waren gebleven. Plotseling was daar het eerste paarse kabinet. Een politieke doorbraak van jewelste waaraan de naam van Des Indes voorgoed verbonden blijft.

Vorige week, tijdens de heropening van het gerenoveerde hotel, sprak VVD-coryfee Wiegel. Hij kon niet laten de historische grond waarop hij stond in zijn scherts te betrekken. „Vijftien jaar voordat het paarse kabinet er kwam, hielden D66, PvdA en de VVD hier geheime bijeenkomsten. En de LPF vierde er de verkiezingsoverwinning. We weten allemaal hoe het afgelopen is.” De conclusie van Wiegel (een verklaard tegenstander van paars): Hotel des Indes is ongeschikt voor politieke bijeenkomsten. Een uitspraak die geschiedschrijvers dankbaar zullen noteren.

JvK

Agenda

De Tweede Kamer maakt deze week een begin met de begrotingsbehandelingen. Morgen staat de begroting van de hoge colleges van staat, zoals de Raad van State, ter discussie. Woensdag debatteert de Kamer over de begroting van het ministerie van Algemene Zaken en de begroting voor Aruba en de Nederlandse Antillen.