Die conclusie werd gisteren getrokken in de Rotterdamse remonstrantse Arminiuskerk tijdens een studiemiddag van Kennisnet Integratiebeleid en Etnische Minderheden (KIEM) over burgerschap en islam.„De Rotterdamse wethouder Van den Anker wil een absolute scheiding van kerk en staat, maar ze financiert wel ons project tegen uithuwelijking onder moslims”, aldus Marianne Vorthoren van de Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond (Spior), waarbij ruim veertig Rotterdamse moskeeën en sociale instellingen met een islamitische basis zijn aangesloten.

Vorthoren, die zelf van de Hervormde Kerk overging tot de islam, betitelde de houding van de Spior en de gemeente als „ambigu”, dubbelzinnig. „Op zich is dat niet erg, maar de overheid, ook de gemeentelijke overheid, moet wel de maatschappelijke rol erkennen die religieuze instellingen vervullen.”

Alhoewel de bijeenkomst over burgerschap en islam een landelijk karakter had, stond vooral de gemeente Rotterdam in de schijnwerpers. Vorthoren hekelde de reeks islamdebatten die Rotterdam vorig jaar organiseerde. „We delen de doelstelling van het college om de sociale cohesie in de samenleving te bevorderen, maar ik betwijfel ten zeerste of de debatten daaraan bijgedragen hebben. De debatten hebben juist geleid tot een verharding van posities, waarbij de hakken alleen maar dieper in de zeeklei gingen.”

Daarnaast had Vorthoren kritiek op de titel van de islamdebatten. „Als je over islamdebatten spreekt, heb je het dus wéér over moslims tegenover niet-moslims. Wij willen juist een gesprek tussen de Rotterdamse burgers onderling.”

Ook Marcel Maussen van het Instituut voor Migratie en Etnische Studies had kritiek op het college van de Maasstad, dat de vrijheid van religie aan voorwaarden zou ophangen. „Wethouder Pastors zegt dat de eerste moskee waar mannen en vrouwen gezamenlijk bidden een minaret van 100 meter mag bouwen”, aldus Maussen. „Hij gaat zelfs nog een stap verder door te dreigen religieuze vrijheden weer af te nemen als het niet goed gaat met de integratie.”

Volgens Vorthoren kan een moslim zonder meer een goed burger zijn, zolang de burgerlijke wetten niet indruisen tegen de islamitische. Kernwoorden voor de islamitische burgerschap zijn volgens haar gemeenschapszin, nabuurschap en jihad. „Dat laatste vraagt om uitleg, omdat de meeste mensen dat alleen als vertaling van heilige oorlog kennen. Maar het begrip betekent een grote inspanning tegen onrecht op de weg van god. Dat kan een gewapende strijd betekenen uit noodzaak van zelfverdediging, maar veel vaker betekent het de strijd tegen het onrecht in jezelf.”

De beste vorm van jihad is de waarheid spreken tegen een tiran, zou Mohammed ooit gezegd hebben. Vorthoren betrok dat op de huidige samenleving. „Die tiran kan ook de dominante opvatting in het publieke discours zijn. Waarom zouden we als moslims niet gewoon zeggen waar we voor staan?”