Zomaar een ’incident’ dat staat vermeld in het rapport over aanvallen op christenen in Centraal-Sulawesi dat een crisisgroep binnen de protestantse kerk aldaar deze week publiceerde. Het document meldt maar liefst 25 ernstige aanvallen in de periode van oktober tot de afgelopen week. Het bevestigt het al langer bestaande vermoeden dat radicale moslims bezig zijn een nieuw Ambon te creëren: de christendorpen op Sulawesi moeten worden weggevaagd.

Het recentste nieuws dateert van afgelopen zaterdag, toen een grote aanval werd gemeld van honderden jihadstrijders in de richting van de stad Tentena, het kerkelijk centrum van Midden-Sulawesi. Daar bevinden zich het synodekantoor, de theologische school, twee andere middelbare scholen, een ziekenhuis en verschillende grote kerken. Volgens de rapporteurs proberen de jihadstrijders Tentena te isoleren door de controle over alle wegen van en naar de stad in handen te krijgen. Het gevolg is dat de aanvoer van voedsel bijna is gestopt. Vijftigduizend christenen zitten als ratten in de val. Omdat het werk op het land niet meer kan doorgaan, is er aan alles gebrek: voedsel, kleding, onderdak en medische voorzieningen. De enige uitvlucht die nog rest, zijn geheime paadjes door de jungle. Na een voettocht van twee dagen kunnen langs die weg nog de allerbelangrijkste levensbehoeften de stad worden binnengesmokkeld.

Het rapport meldt verder afschuwelijke moordpartijen onder christelijke bewoners. Zo werden in het dorp Toyado twee mannen die terugkwamen van de visvangst en van de oogst in hun tuinen, aangehouden en doodgeschoten. De mannen werden vergezeld door soldaten. Een van hen werd ook doodgeschoten, terwijl de anderen vrijuit gingen omdat ze moslims waren.

Bussen doorzocht
In de havenstad Poso worden dagelijks bussen aangehouden en doorzocht. Christelijke passagiers worden naar willekeur doodgeschoten. „Diverse incidenten”, aldus de rapporteurs, „zoals het tegenhouden van bussen en aanvallen op christelijke dorpen maken dat de christenen de plaatselijke regering en in het bijzonder de militairen meer dan beu zijn, omdat die niet hardhandig optreden tegen de jihadstrijders. Ondanks het feit dat de regering weet wat zij doen en hun verblijfplaatsen kent, neemt zij geen stevige maatregelen om hun acties tegen te gaan. De hele maand oktober was de sfeer rond Poso dreigend. Verschillende dorpen waarvan het grootste deel van de bevolking bestaat uit christenen, werden zonder reden beschoten en aangevallen. Onschuldige burgers werden onderweg aangehouden, gekidnapt, gemarteld en gedood. Vanwege de aanvallen op christelijke dorpen zit men daar zonder elektriciteit.”

Op 18 oktober wordt melding gemaakt van wegversperringen in Poso door jihadstrijders. De gehele dag worden voertuigen op de weg Tentena-Palu aangehouden en de identificatiepapieren gecontroleerd. Rond 15.00 uur wordt een christelijke jongeman aangetroffen en doodgeschoten. Verschillende andere bussen worden met stenen bekogeld door omstanders. Auto’s van christelijke eigenaars worden vernield. „Deze acties”, aldus het rapport, „hielden de dagen erna aan zodat de weg naar Palu voor christelijke passagiers niet meer begaanbaar was.”

Op 19 oktober, zo meldt het rapport, houdt de politie jihadstrijders aan die vanuit Ambon in Poso waren aangekomen. Een motorboot met vijftien jihadstrijders en wapentuig werd aangehouden. De boot was op de terugweg nadat bij Poso dertig nieuwe jihadstrijders met wapens en munitie waren afgezet.

Dit laatste bericht doet vermoeden wie er achter de aanvallen op Sulawesi zitten. Bekend is dat de toestand op Ambon relatief rustig is, om de simpele reden dat christenen en moslims er volledig van elkaar gescheiden zijn. Het tijdschrift Far Eastern Economic Review meldde onlangs dat militante moslims op Ambon die behoren tot de Laskar Jihad, op zoek zijn naar nieuwe christelijke doelwitten in Indonesië. Ze voelen zich daarbij gesterkt door de slappe opstelling van de regering in Jakarta tijdens de moordacties in de Molukken in de afgelopen jaren.

Bin Laden
Laskar Jihad werd eind jaren negentig opgericht door de 39-jarige Jafar Umar Talib, afkomstig uit Jogjakarta. Daar bevindt zich ook het hoofdkwartier van de beweging. Talib beweert 10.000 jihadstrijders te hebben – de meesten afkomstig uit Centraal- en West-Java. Talib kreeg in de jaren tachtig een opleiding tot jihadstrijder in een trainingskamp in Pakistan, waar hij werd klaargestoomd voor de strijd tegen de Russische bezetters van buurland Afghanistan. Volgens Talib bestaan er geen connecties tussen zijn organisatie en het al-Qaida-netwerk van Bin Laden, maar insiders wijzen erop dat de website van de Laskar Jihad wel erg grote overeenkomst vertoont met die van militante moslimgroepen elders in de wereld. De sterkste banden onderhoudt de beweging met de Moro-guerillabeweging in de zuidelijke Filipijnen.

Een jihad tegen christenen is volgens Talib onvermijdelijk, want „er is geen andere manier om respect van niet-moslims te krijgen dan door middel van een heilige oorlog.” Verder zal wat hem betreft ook de Pancasila moeten verdwijnen. (De Pancasila is de staatsideologie die indirect religieuze minderheden als christenen beschermt.) „Weg ermee, want het houdt in dat de islam gelijk is aan andere godsdiensten, en wij zijn ervan overtuigd dat de onze het hoogste en het beste is”.

Dat Laskar Jihad zijn terrein verschuift van Ambon naar Sulawesi kan ook met iets anders te maken hebben. Want met het aantreden van Megawati Soekarnoputri als president is het nationalisme –zeg maar het Pancasiladenken– binnen het leger weer in opmars. Er zijn aanwijzingen dat Megawati een militaire operatie op Ambon gaat bevelen om de Laskar Jihad daar op te rollen.

Islamitische revival
Dat klinkt geruststellend, maar een andere trend is dat bepaald niet. Het religieuze klimaat in Indonesië lijkt te veranderen. Volgens de al eerder geciteerde Economic Review zou er sprake zijn van een religieuze islamitische revival die sympathiseert met het gedachtegoed van de radicale moslims. „Waar ik bang voor ben”, aldus een diplomaat onlangs tegen een journalist van de Review, „is dat het straks niet meer politiek correct is om de militante islam af te wijzen.” Hij verwees daarbij naar sommige kranten, die al niet meer berichten over aanvallen van radicale moslims op christenen.