De EU-ministers van Buitenlandse Zaken zullen nu zondagavond tijdens ingelast overleg in Luxemburg proberen alsnog een oplossing te vinden.Oostenrijk wil dat de gesprekken met Turkije niet per se hoeven te leiden tot lidmaatschap van de Unie. De uitkomst van de onderhandelingen zou in de ogen van de Oostenrijkse regering-Schüssel ook kunnen zijn dat er een soort speciaal partnerschap komt tussen Europa en Turkije.

Minister Bot (Buitenlandse Zaken) voelt daar niets voor. „Dat zou nu een verkeerd signaal zijn. Dat hadden we dan in 1992 of in 2002 of vorig jaar december moeten doen", zei Bot in een debat in de Tweede Kamer.

Volgens Bot beginnen de échte onderhandelingen met Turkije pas medio volgend jaar. Op 3 oktober begint eerst een „screeningsproces", dat de stand van zaken in Turkije volledig in beeld moet brengen. Zijn Turkse collega Abdullah Gul is bang voor uitstel van de onderhandelingen.

De Tweede Kamer is zeer ontevreden over de houding van Turkije, maar zal het begin van de toetredingsonderhandelingen niet tegenhouden. Wel wil de Kamer dat het kabinet de voortgang van de onderhandelingen direct onmogelijk maakt zodra blijkt dat Turkije zich niet aan de afspraken houdt.

Vooral de koppige weigering van Turkije om Cyprus te erkennen is de Kamer een doorn in het oog. Een maand geleden zei een meerderheid van de Kamer (CDA, VVD, SP, ChristenUnie en SGP) nog dat een Turkse verklaring over het niet-erkennen van Cyprus moest worden ingetrokken. Turkije deed dat niet. Wel kwam de EU twee maanden later met een tegenverklaring.

De grote test van de Turkse goede wil komt als een Cypriotisch schip zich meldt bij een Turkse haven. Als het Turkse parlement niet snel de douane-unie goedkeurt en het land geen Grieks-Cypriotische schepen (of vliegtuigen) toelaat, dan moeten de onderhandelingen „subiet stoppen", eiste de Kamer in een door VVD, CDA, PvdA, SP, ChristenUnie en SGP gesteunde motie.

Een meerderheid van 55 procent van de Nederlanders is tegen toetreding van Turkije tot de Europese Unie. Iets minder dan eenderde is voor en 14 procent heeft geen mening. Dat blijkt uit een onderzoek van Maurice de Hond in opdracht van de NOS. Bijna 60 procent van de ondervraagden vindt dat er een referendum moet plaatsvinden over de toetreding.