Alle veranderingen hebben te maken met het definitieve einde van de Koude Oorlog. Vorige week werd in Rome de NAVO-Russische raad opgericht. Donderdag was de eerste zitting hiervan. Verder is de NAVO bezig zich om te vormen tot een bondgenootschap tegen terrorisme.

Volgens NAVO-secretaris-generaal George Robertson was donderdag „de meest historische dag” in de relatie met Rusland. „De zitting van de raad en de besluiten die we namen, geven vlees op de beenderen in onze overeenkomst. Het is een bewijs van de politieke wil aan beide kanten om samen te werken tegen een gezamenlijke vijand. Vergeet niet dat Rusland heel dicht bij sommige staten ligt die banden hebben met terreurnetwerken.” Robertson maakte zich niet druk over de onveranderde negatieve positie van Rusland tegen de NAVO-uitbreiding, die in november op de top in Praag moet plaatsvinden.

Ook de Russische minister Sergej Ivanov was onder de indruk van het historische moment. „Ik heb aan tafel gezeten met diverse veteranen uit de Koude Oorlog. Maar al deze veteranen weten dat deze oorlog voorbij is.”

De kwestie van de militaire capaciteit was hoog op de agenda geplaatst van de vergadering van de negentien NAVO-ministers van Defensie. De Amerikaanse minister Donald Rumsfeld klaagt al maanden dat Europa enorm achterblijft bij de VS. De VS geven 3,3 procent van het bruto nationaal product uit aan defensie, Europa gemiddeld 1,8 procent.

Verder is Rumsfeld zeer bezorgd over een mogelijke aanval door chemische en biologische massavernietigingswapens. „We zijn bezorgd over iets wat we niet weten. De dreiging is onbeperkt. Maar zeker is dat vroeg of laat een keer een aanval plaatsvindt. En dan moet je voorbereid zijn”, zei Rumsfeld donderdag na afloop tegen de pers. „We weten ook dat schurkenstaten over de kaart van Europa beschikken.”

Ook Robertson ging uitgebreid in op de terroristische dreiging. „De lidstaten kennen de gevaren, dus is het een zaak van verantwoordelijkheid om maatregelen te nemen. Ik hoop dat de landen nu eindelijk investeringen gaan plegen.”

Het is de bedoeling dat de lidstaten in de komende maanden schema’s opstellen waarin ze concreet uitwerken wat ze gaan doen en wanneer. In het komende jaar moeten daarover besluiten worden genomen.

De NAVO dreigt volgens veel deskundigen te worden ondermijnd door de steeds groter wordende kloof tussen de militaire macht van de VS en die van Europa. De NAVO heeft drie jaar geleden al 58 punten vastgesteld waarop het bondgenootschap tekortschiet, waaronder luchttransport, afweer tegen nucleaire, biologische en chemische wapens, communicatiemiddelen en precisiegeschut. Om financiële redenen is er nooit iets aan gedaan.

Robertson noemde de besluiten noodzakelijk om de NAVO actueel te houden. „De wereld verandert en de NAVO verandert mee. Als bondgenoten zijn we vastbesloten de wereld een betere en veiliger plaats maken.”

De Nederlandse minister De Grave toonde zich vooral ingenomen met de interne hervormingen bij het bondgenootschap. „Het mes gaat stevig in logge en omvangrijke diensten. Ik pleit daar al jaren voor. Nederland steunt dit voluit. We zullen in de toekomst met meer bereidwilligheid geld ter beschikking stellen, omdat we weten dat het niet weer in gebouwen en beton wordt geïnvesteerd”, aldus de demissionair minister.

Hij zei dat Nederland al heel veel hervormingen heeft doorgevoerd. „Maar andere landen, zoals Spanje en Italië, moeten nog helemaal beginnen.”

De Grave zei er niet aan te twijfelen dat de hervormingen ook daadwerkelijk zullen worden doorgevoerd. „Als de Amerikaanse en Britse ministers van Defensie en de NAVO-secretaris-generaal allemaal de publiciteit zoeken om de hervorming van de NAVO voor het voetlicht te brengen, weet iedereen dat het ook echt nodig is. Maar ik weet ook dat er dan brede steun voor bestaat.”