Donderdag vindt het traditionele najaarsoverleg tussen de werkgevers- en werknemersorganisaties en het kabinet plaats. Daarbij is loonmatiging een belangrijk onderwerp. De werkgevers en het kabinet vinden de looneis van maximaal 4 procent van de vakbonden te hoog. Het Centraal Planbureau (CPB) gaat ervan uit dat in de nieuwe CAO’s 2,5 tot 3 procent loonstijging wordt afgesproken.

Verkeerd signaal
Dat de loonkosten volgend jaar verder oplopen, staat vast. Dat betekent dat ook de arbeidsinkomensquote (het gedeelte van de bedrijfsinkomsten dat aan lonen opgaat) zal stijgen. Het CPB gaat uit van een arbeidsinkomensquote van 85,25 procent. De sociale partners hanteren 80 procent als streefgetal. Bij een toelichting op de looneis gaven CNV en FNV eerder toe dat de opwaartse trend een verkeerd signaal is. Maar zij zien daarin geen aanleiding om maar meteen de witte vlag te hijsen, om CAO-coördinator Van de Kolk (FNV) te citeren.

De regering en het bedrijfsleven vinden de eisen van de werknemersorganisaties onverantwoord wegens de economisch teruggang. FNV en CNV spelen vervolgens het balletje terug door te wijzen op de torenhoge inkomens van het topmanagement, vooral bij grote bedrijven. De verdiensten van de bovenlaag zijn de afgelopen jaren veel harder gestegen dan die van de mensen op de werkvloer.

Voor ongeveer 200 topmanagers van ABN Amro, de raad van bestuur en twee lagen daaronder wordt de inflatiecorrectie op het loon niet doorgevoerd. Bij Akzo gaat het om zo’n 750 hogere medewerkers. Die krijgen geen salarisverhoging per 1 januari maar per 1 juli 2002. Philips wil vooralsnog alleen kwijt dat „de loonontwikkeling binnen het bedrijf over de hele linie sterk beperkt zal zijn."

Voorzitter De Waal van de FNV is niet onder de indruk van de geste van de werkgevers. „Het werd wel eens tijd", schamperde hij in het Radio 1 Journaal. „Het probleem was dat die in vergelijking met de rest oneerlijk hoog waren." De Waal ziet dan ook geen enkele reden om de looneis aan de vooravond van het najaarsoverleg alsnog te verlagen. De vakcentrale schermde deze week met een NIPO-enquête die aangeeft dat bijna 90 procent van de werknemers de looneis van maximaal 4 procent steunt.

Guurder klimaat
Werkgeversvereniging VNO-NCW zei eerder al te verwachten dat alle inkomens, ook die van de top in bedrijven, door het economisch guurdere klimaat een knik zouden laten zien. Door de in waarde gedaalde extra’s zoals optiepakketten geldt dat vooral voor het flexibele deel van de beloning. De discussie is met name gericht op een handvol grote bedrijven, aldus een VNO-woordvoerder. Dat juist deze hun lonen matigen, is volgens hem dan ook een duidelijk signaal.

Eerder lieten KPN en KLM al weten dat ook hun topmanagement bereid is af te zien van een salarisstijging. De bestuurders van de luchtvaartmaatschappij leveren een halfjaar lang 15 procent van hun inkomen in.

Bij KPN wordt het sociaal plan voor 4800 ontslagen medewerkers mogelijk betaald uit de besparingen die loonmatiging bij de topinkomens oplevert.