„Dit creëert een leegte in het leiderschap van al-Qaida in Irak, in ieder geval voor een tijdje”, aldus een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Defensie. De Amerikaanse strijdkrachten die samen met Iraakse veiligheidsdiensten achter de dood zitten van de man die ook wel als Emir van Bagdad bekend stond, waren er ook als de kippen bij om een overwinning op te eisen.„Door Abu Azzam, nog een Zarqawi-getrouwe, van straat te halen, hebben we een gevoelige klap uitgedeeld aan Zarqawi’s terreurorganisatie”, zei de hoogste militaire woordvoerder generaal-majoor Rick Lynch dinsdag. „We gaan door met het decimeren van het leiderschap van al-Qaida en gaan door met het ontregelen van hun operaties”.

Ondanks herhaalde successen in de strijd tegen al-Zarqawi en de zijnen en de overweldigende Amerikaanse troepenaanwezigheid, heeft Washington nog niet weten te bewerkstelligen dat het geweld in Irak afneemt. Afgelopen maanden zouden verscheidene commandanten van al-Qaida levend in handen zijn gevallen van de Amerikanen waaronder die van de noordelijke stad Mosul. Anderen zouden bij militaire acties zijn gedood. De Jordaanse voorman van al-Qaida reageerde steevast met bloedige aanslagen op dergelijke tegenslagen.

Abu Azzam zou daarbij volgens ingewijden een belangrijk instrument zijn geweest. „In het voorjaar van 2005 werd hij de emir van Bagdad en stuurde en coördineerde hij naar verluidt alle terreuractiviteiten in en rond de stad”, aldus het Amerikaanse leger. Volgens de Iraakse nationale veiligheidsadviseur Mowaffaq al-Rubaie „moet hij 1200 inwoners van Bagdad hebben gedood”. Volgens The Washington Post van dinsdag hebben sinds dit voorjaar al meer dan 3000 mensen door geweld de dood gevonden in Bagdad.

De Palestijn Abdallah Najim Abdallah Muhammad al-Juwari, zoals Abu Azzam volgens de Amerikanen eigenlijk zou heten, was de rijzende ster aan het extremistische soennitische firmament. Voordat hij naar de Iraakse hoofdstad trok was hij al-Qaida-emir van de provincie Anbar. In het najaar van 2004 fungeerde hij als commandant van de opstandelingen bij de zwarte gevechten met Amerikaanse mariniers in de stad Fallujah.

Al-Qaida maakte dinsdag in een via internet verspreid bericht, waarvan de authenticiteit vooralsnog niet is vast te stellen, bekend dat het onzeker is of Abu Azzam dood is. Bovendien is hij helemaal niet de rechterhand van al-Zarqawi, claimt de organisatie.

Volgens een woordvoerder van het Amerikaanse leger was Azzam evenwel de centrale figuur achter de geweldscampagne in de aanloop naar het referendum over de nieuwe Iraakse grondwet dat op 15 oktober moet plaatshebben. Azzam „werd grotendeels als verantwoordelijke gezien omdat Zarqawi niet vrijelijk rond kan reizen en zich moet verbergen”, citeerde The New York Times de zegsman dinsdag.

Soennieten zien niet veel in de constitutie, maar zullen volgens de vooraanstaande denktank International Crisis Group onvoldoende mensen op de been weten te brengen om in drie provincies een tweederde meerderheid tegen de grondwet te halen. „Een dergelijke uitkomst laat Irak verdeeld achter, een makkelijke prooi voor zowel opstandelingen als sectarische spanningen die het afgelopen jaar sterk zijn opgekomen”, aldus de ICG.

Het aanhoudende geweld in Irak eiste dinsdag ook weer levens. Een zelfmoordaanslag in Baquba te midden van honderden Iraakse politierekruten kostte zeker tien mensen het leven. Bij al-Kut ten zuidoosten van Bagdad troffen mensen dinsdag de lichamen aan van 22 personen die gebonden en geblinddoekt waren doodgeschoten.