Zo zegt Mussert-biograaf Jan Meyers in het betreffende artikel dat Fortuyn, net als Mussert, politici, bureaucraten, vakbonden en pers verweet het politieke systeem in stand te houden. „Fortuyn belandde in dezelfde hoek als Mussert door voortdurend de klunzen aan te wijzen die het zaakje verpesten.”

Een andere historicus, B. van der Boom van de Rijksuniversiteit Leiden, wijst op de uitspraken die Fortuyn deed over „zelfzuchtige incompetente regenten die onderling de baantjes verdelen.” Mussert had, volgens hem, eenzelfde agressieve „anti-establishment toon.”

In het artikel worden ook verbindingen gelegd tussen de uitspraken van Mussert over Joden „die geen deel hebben aan de nationale gedachte” en de mening van Fortuyn over islamieten en hun „achterlijke cultuur.”

De hoogleraar nieuwste geschiedenis aan de VU in Amsterdam, G. Zondergeld, stelt dat de „rücksichtslose generalisaties” van Fortuyn hem in extreem rechts vaarwater brachten. „Buitenlanders worden allemaal op een grote hoop gegooid.” Volgens hem speelde Fortuyn in op de angst bij mensen na de aanslagen van 11 september vorig jaar. „Buitenlanders worden de belichaming van een gevoel van angst en vervreemding. Daarvoor in de plaats moet weer een organisch gegroeide, volkse binding komen.”

Zondergeld constateert ook een verschil tussen Mussert enerzijds en Fortuyn en zijn achterban anderzijds. De laatsten beroepen zich niet, zoals extreem rechtse bewegingen in Europa, op een sfeer van ’alte Kameraden’ en extreem rechtse organisaties uit het verleden. Fortuyn heeft zich daar, volgens hem, juist altijd van gedistantieerd.

Uitgangspunt voor de vergelijking in het Historisch Nieuwsblad is de door Fortuyn zelf toegegeven bewondering voor de patriottenbeweging aan het eind van de 18e eeuw. Volgens de auteurs van het artikel zijn er in de moderne Nederlandse geschiedenis drie bewegingen die de constatering van een „praktisch en moreel failliet” van de samenleving koppelen aan „nostalgisch nationaal sentiment” en een gevoel van „prangende historische urgentie.” Die drie zijn de patriottenbeweging, de NSB en de beweging rond Fortuyn.