Russen moeten meer respect voor eigen natie krijgen
MOSKOU - De Russisch-Orthodoxe Kerk en het Russische leger hebben van het Kremlin definitief het groene licht gekregen om via televisiezenders in heel Rusland uitzendingen te gaan verzorgen. Deze zijn er vooral op gericht de Russische bevolking weer meer respect en liefde voor het eigen land bij te brengen.
Het leger heeft via de speciaal hiervoor opgezette televisiezender Zvezda (De Ster) al een halfjaar in de regio Moskou met dergelijke uitzendingen geëxperimenteerd. Voortaan zal de door het ministerie van Defensie gefinancierde en naar de legerkrant Krasnaja Zvezda (Rode Ster) vernoemde zender in alle uithoeken van het 144 miljoen inwoners tellende Rusland te ontvangen zijn, evenals in de meeste andere voormalige Sovjetrepublieken.De speciaal door de Russisch-orthodoxe kerk opgezette televisiezender Spass (de Verlosser) is pas onlangs met haar eerste uitzendingen begonnen. Zij werden speciaal ingezegend door het hoofd van de Russisch-Orthodoxe Kerk, patriarch Aleksej II. Ook deze uitzendingen zijn behalve in Rusland in de meeste andere voormalige Sovjetrepublieken te ontvangen, maar dan wel via een speciale kabelaansluiting.
De oprichters van Spass-TV zeggen dat ze geen staatszender zijn en worden gefinancierd door privé-bedrijven. Maar analisten vermoeden dat de zender zowel op geldstromen uit het Kremlin als uit het Russische patriarchaat steunt.
Net als Zvezda-TV sluit Spass-TV naadloos aan op het onlangs gelanceerde grootse Kremlin-vijfjarenplan dat het imago van de Russische autoriteiten in binnen- en buitenland moet oppoetsen. Het is zowel bedoeld om positieve gevoelens jegens de Russische staat te bevorderen als om „pogingen om in de media patriottische ideeën in diskrediet te brengen tegen te gaan.”
Het Kremlin biedt in dit kader journalisten subsidies aan wanneer zij bereid zijn aandacht te besteden aan patriottische thema’s in hun werk.
In geval van Zvezda-TV en Spass-TV lijken die subsidies overbodig. Voor beide zenders vormt het Russisch patriottisme de basisideologie. Zvezda-TV propageert de liefde voor het eigen vaderland door heroïsche Sovjetfilms, legerdocumentaires en interviews met oorlogsveteranen uit te zenden. Westers films en denkbeelden worden daarentegen volledig geweerd.
Volgens hoofdproducer Ivan Kononov is zijn zender nadrukkelijk gericht tegen westers amusement, zoals reality shows, rockvideo’s en Hollywood-films. Deze hebben volgens hem de Russische televisie volledig in hun greep gekregen, met grote negatieve gevolgen voor de Russische publieke moraal. „Het is tijd dat ons land deze slechte gewoonten opgeeft. De afgelopen vijftien jaar zijn we vergeten dat Rusland een grootse natie is met fantastische mensen. Dat willen we gaan veranderen.”
Ook Spass-TV zal geen ruimte bieden aan westerse films en denkbeelden en de uitgezonden commercials zullen uitsluitend van Russische bedrijven zijn. „Ons belangrijkste doel is een alternatief te bieden aan de bestaande afgestompte en hersenverlammende televisiestations, die slechts een onuitroeibare stroom aan geestelijke fastfood en intellectuele vuilkoek uitstoten”, aldus de woordvoerder van de Russisch-Orthodoxe Kerk Vsevolod Tsjaplin tijdens de opening van Spass-TV.
Bijna de helft van de uitzendingen van deze omroep bestaat uit religieuze zaken, waarin vaak priesters de hoofdrol spelen. De rest van de programmering bestaat uit historische en patriottische programma’s, gebracht vanuit een Russisch-orthodoxe visie. Spass-TV zegt zich vooral te richten op kijkers die wel Russisch-orthodox gelovig zijn, maar niet naar de kerk gaan.
Ruim 70 procent van de Russen is Russisch-orthodox gedoopt, maar slechts een fractie van hen gaat ook daadwerkelijk naar de kerk. Toch is het dooplidmaatschap voor de meeste Russen van levensbelang, het vormt de kern van hun Russische identiteit. Dit verklaart ook de nauwe samenwerking tussen het Kremlin en de Russisch-orthodoxe kerk, die in vele zaken dezelfde visie uitdragen en elkaar ondersteunen.
Critici wijzen op het openlijk propagandistische karakter van de nieuwe zenders. Ze zouden volgens hen vooral bedoeld zijn om de echte problemen in de Russische maatschappij te verhullen. Zo brengt Zvezda-TV een opvallend positief beeld over het Russische leger, terwijl dit zich al jaren in een zware crisis bevindt, die wordt gekenmerkt door een snel groeiend aantal zelfmoorden en deserties.
Inmiddels werkt het Kremlin ook aan de lancering van een soortgelijke televisiezender gericht op niet-Russen die in de gehele wereld te ontvangen moet zijn. Deze zender, Russia Today, moet in het Engels een ’juist beeld’ over de ontwikkelingen in Rusland gaan bieden en zodoende het ’negatieve beeld’ dat de buitenlandse correspondenten over het land zouden geven, nadrukkelijk corrigeren.