Na het nee in Frankrijk en Nederland bij de referenda over de grondwet en de mislukte onderhandelingen over de meerjarenbegroting wierp Blair zich op als de redder in nood van een Unie die in een dubbele crisis verkeerde. Inmiddels zijn we zo’n drie maanden verder en alweer halverwege de termijn dat hij aan het roer staat. Waar blijft het vervolg op zijn vliegende start, vraagt menigeen zich ongeduldig af.Giscard d’Estaing uitte donderdag zijn kritiek voor de radio: „Wat heeft het huidige voorzitterschap tot nu toe opgeleverd? Erg weinig, denk ik.”

In het Europees Parlement heerst bij de aanhangers van de beoogde gemeenschappelijke constitutie onvrede over het ontbreken van discussie -en dat in alle lidstaten- over hoe te handelen met dat document. De regeringsleiders beloofden tijdens hun top van voor de zomervakantie een periode van reflectie. De Britse liberaal Duff vindt dat we gezien de inactiviteit eerder mogen spreken van, zoals hij het noemt, een siësta.

Samen met collega’s uit het EP beraadt hij zich op plannen om een pan-Europees debat te organiseren, met de bedoeling dat die ronde van confrontatie en consultatie resulteert in een aangepaste grondwet. De betrokken politici streven ernaar die in 2009, tegelijk met de volgende verkiezingen voor het Parlement, in een EU-breed referendum ter beoordeling voor te leggen aan de bevolking.

Ondertussen is Blair als regisseur ten aanzien van de verwikkelingen rond de twee dossiers die in een impasse zijn beland onzichtbaar.

Misschien een excuus: De afgelopen weken hebben de Britten als degenen die momenteel de agenda bepalen in de EU, veel tijd moeten investeren in het vinden van een voor alle partijen bevredigende verklaring die groen licht geeft voor het begin van de officiële toetredingsbesprekingen met Turkije. De ambassadeurs in Brussel hadden vrijwel dagelijks contact met elkaar om de problemen op te lossen die waren gerezen door de weigering van Ankara om Cyprus te erkennen.

Blair heeft voor eind oktober een informele ontmoeting met zijn ambtsgenoten uitgeschreven. Hij wil dan met hen op Hampton Court Palace, in de buurt van Londen, van gedachten wisselen over het spanningsveld dat zich aandient tussen enerzijds de noodzakelijk geachte economische hervormingen en anderzijds de houdbaarheid van de sociale verworvenheden. Het risico dat er bij dat beraad enkel vrijblijvende conclusies uit de bus rollen, lijkt groot.

De meerjarenbegroting komt pas op de top van 15 en 16 december aan de orde. Tot die tijd zal de premier naar verwachting geen concrete voorstellen presenteren. Met echt zakendoen wordt immers altijd gewacht tot op het laatste moment, luidt de redenering. Het blijft van de zijde van het voorzitterschap voorlopig bij bilaterale onderonsjes achter de schermen om de ruimte voor compromissen af te tasten.

Een fikse tegenvaller voor Blair is de uitslag van de verkiezingen in Duitsland. Hij had erop gerekend snel na de stembusgang Merkel te kunnen begroeten als nieuwe bondskanselier. Zij behoort als christen-democrate weliswaar niet tot dezelfde politieke stroming als hij, maar als het gaat om ingrepen om de concurrentiekracht van de Europese economie te versterken, klikt het met haar veel beter dan met de sociaal-democraat Schröder.

Het is de vraag of Merkel wel in de genoemde functie zal aantreden en, zo dat inderdaad het geval zal zijn, wanneer. Wat dit laatste betreft: ook de waarschijnlijk lange formatie bij onze oosterburen rijdt Blair in de wielen. In de situatie dat de grootste lidstaat niet beschikt over een volwaardige regering, hoeven we niet te rekenen op belangrijke besluiten in de EU.

Giscard had trouwens voor de Britse leider ook nog een opmerking in petto om diens bekritiseerde passiviteit enigszins te vergoelijken. „Zolang we een roulerend voorzitterschap hebben, gebeurt er elke keer in de zes maanden dat iemand die post bekleedt weinig”, meent het vroegere staatshoofd.

Hij was het die als aanvoerder van de conventie een voorname bijdrage leverde aan de totstandkoming van de ontwerpgrondwet. Die voorziet in afschaffing van de halfjaarlijkse wisseling van de wacht. Maar helaas voor Giscard, ’zijn’ tekst is door de burger naar de prullenmand verwezen.

En zoals voorzitter Barroso van de Europese Commissie deze week benadrukte: de Fransen en Nederlanders hebben nee gezegd en daardoor zullen de spelregels van de EU zeker de komende twee à drie jaar niet veranderen.