Een delegatie uit de Tweede Kamer bracht vandaag een bezoek aan het vertrekcentrum in Ter Apel en liet zich tijdens een hoorzitting over het functioneren daarvan informeren.Het centrum biedt sinds 30 juli 2004 onderdak aan asielzoekers die voor 2001 Nederland binnenkwamen, uitgeprocedeerd raakten en zich voorbereiden op terugkeer naar hun land. Op dit moment verblijven er ongeveer 120 personen.

PvdA-raadslid H. Oosterhuis uit Stadskanaal werpt zich sinds enkele maanden op als pleitbezorger van de bewoners van het vertrekcentrum. Op zijn persoonlijke website publiceerde hij een lijst met tientallen namen van personen die in Ter Apel hebben gezeten en niet zouden kunnen terugkeren naar hun land. Als reden vermeldt hij in de meeste gevallen dat de ambassade van het desbetreffende land geen medewerking aan terugkeer verleent.

Oosterhuis, die vandaag op persoonlijke titel aan de hoorzitting deelnam, signaleert dat veel van deze mensen op straat zijn gezet of vanuit het vertrekcentrum naar een huis van bewaring zijn overgebracht. Na verloop van tijd zouden sommigen via het huis van bewaring alsnog op straat zijn beland. Dit geldt volgens het raadslid ook voor mensen die actief meewerkten aan terugkeer maar toch van hun ambassade geen reisdocumenten kregen. Zij zouden daarom op grond van het zogenaamde buitenschuldcriterium een verblijfsvergunning moeten krijgen, aldus Oosterhuis.

Ds. A. van der Kevie, die als predikant in Ter Apel regelmatig contact met bewoners van het vertrekcentrum heeft, toont zich desgevraagd eveneens kritisch over het functioneren van het terugkeerbeleid. „We zien dat het huidige systeem niet werkt. Het probleem van de uitgeprocedeerde asielzoekers is niet opgelost.”

De predikant binnen de Protestantse Kerk in Nederland vindt dat minister Verdonk serieus zou moeten luisteren naar het signaal dat een meerderheid van de gemeenteraad van Vlagtwedde afgelopen maand afgaf. Die pleitte ervoor alsnog een generaal pardon af te kondigen voor alle uitgeprocedeerde asielzoekers die onder de oude Vreemdelingenwet vallen. „Vlagtwedde heeft als eerste gemeente in Nederland ingestemd met de komst van een vertrekcentrum. Als zo’n gemeente vervolgens ziet dat het niet werkt, heeft zij recht van spreken.”

Woordvoerder A. Strijbis van het ministerie van justitie zegt in een reactie desgevraagd dat minister Verdonk sinds de start van het vertrekcentrum in Ter Apel in 36 gevallen op grond van het buitenschuldcriterium een verblijfsvergunning heeft toegekend. „Het gaat daarbij om mensen die vallen onder het project terugkeer voor de 26.000 asielzoekers die onder de oude vreemdelingenwet vallen.”

Voor het verstrekken van een verblijfsvergunning op basis van het buitenschuldcriterium gelden volgens Strijbis duidelijke regels die zijn opgenomen in een zogenaamd spoorboekje voor terugkeer. „Mensen moeten objectief kunnen aantonen dat ze hebben meegewerkt aan zelfstandige terugkeer, door bijvoorbeeld contact te zoeken met de IOM (Internationale Organisatie voor Migratie, red.) en de ambassade. Gedurende de hele procedure wordt dat door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) getoetst.”

Als mensen onvoldoende meewerken bestaat volgens de woordvoerder de kans dat ze uiteindelijk op straat terechtkomen. Hij kan niet beoordelen in hoeverre dit van toepassing is op de lijst die het Stadskanaalse raadslid Oosterhuis heeft gepubliceerd. „Het komt regelmatig voor dat mensen die in het vertrekcentrum zitten niet het eind van de procedure afwachten maar zelfstandig vertrekken. Dat is een groep die niet te verwaarlozen is, maar ik kan niet nagaan of dat ook mensen zijn die op deze lijst staan.”

Tijdens de hoorzitting van vandaag spraken leden van diverse fracties uit de Tweede Kamer onder anderen met vertegenwoordigers van het openbaar bestuur, onder wie de Groningse commissaris van de Koningin Alders en burgemeester Broertjes van Vlagtwedde, waar Ter Apel onder valt. Ook vertegenwoordigers van Inlia, VluchtelingenWerk Nederland en de werkgroep ”Vluchtelingen vrij” namen aan de hoorzitting deel. Raadslid Oosterhuis was de enige deelnemer op persoonlijke titel.

voetnoot (u17(Zie ook pag. 17: ”Klem in Ter Apel”.