„Je kunt best de handen op elkaar krijgen met een hoge looneis. Maar je moet dat niet willen als je ziet hoe hoog de werkloosheid is”, aldus CAO-coördinator Wilna Wind.

De FNV wil dat het kabinet zich samen met de vakbeweging gaat inzetten om banen te creëren. Lage loonkosten voor bedrijven zijn daarbij essentieel.

Verder kijkt de vakcentrale naar de aangesloten FNV-bonden. Zij moeten zich hardmaken voor het aantal banen in een sector of binnen een bedrijf. De vakbonden gaan hiervoor „meerjarenplannen” opstellen.

Ook voor het CNV staat de werkgelegenheid hoog op het verlanglijstje. Toch kijkt de christelijke vakcentrale nadrukkelijk ook naar het geld. Het CNV gaat in de CAO-onderhandelingen volgend jaar een loonsverhoging van 1,5 tot 2 procent eisen. „Deze loonvraag is nodig om de koopkracht te verbeteren, maar ook om het vertrouwen van mensen te herstellen”, zegt CAO-coördinator R. van Splunder.

Het verschil tussen de FNV en het CNV blijkt vooral uit hun eis voor de totale loonruimte, dat wil zeggen de looneis inclusief verbeteringen voor andere zaken als kinderopvang, scholing en de ziektekosten. In totaal wil de FNV een stijging van 3 procent realiseren, terwijl het CNV op een verhoging van 3,75 procent zit.

De werkgeversorganisatie VNO-NCW noemt de looneisen van zowel de FNV als het CNV riskant voor de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven ten opzichte van het goedkopere buitenland. MKB Nederland vindt dat de algemene looneisen van de vakcentrales „toch echt niet meer van deze tijd zijn.” Het wijst erop dat het herstel van de economie niet overal gelijk opgaat.

Met de relatief lage looneis in het achterhoofd wil de FNV er zeker van zijn dat werknemers er niet op achteruitgaan door hogere kosten van hun verzekering tegen ziektekosten. Op 1 januari voert het kabinet een nieuw ziektekostenstelsel in en volgens de FNV dreigen werknemers daardoor hogere premies te moeten betalen.

„Wij eisen dat het kabinet de inkomenseffecten van het nieuwe zorgstelsel volledig compenseert”, stelt Wind. FNV-voorzitter Agnes Jongerius wil hierover voor het einde van volgende maand afspraken maken met het kabinet. Zij laat in het midden of de vakcentrale met hogere looneisen komt als het kabinet niet over de brug komt.

Van Splunder wijst ook op de gevolgen in de portemonnee van werknemers van de hoge olieprijzen. Volgens hem neemt „de druk op de CAO-onderhandelingen af als er van tevoren in het parlement al afspraken zijn gemaakt over zaken als een hogere kilometervergoeding en compensatie voor hoge energieprijzen.”

Naast de looneis van 1,5 procent wil de FNV dat werkgevers meer stageplekken en leerwerkplaatsen beschikbaar gaan stellen voor schoolgaande jongeren. Ook eist de vakcentrale dat jongeren al op 18-jarige leeftijd recht krijgen op het minimumloon. De wettelijke bodem in de lonen zou in het nadeel werken van jongeren boven de twintig omdat zij worden ingeruild voor nog jongere en dus goedkopere krachten. Op dit moment geldt het minimumjeugdloon voor werknemers jonger dan 23 jaar.

De vakcentrale wil er daarnaast voor zorgen dat werkgevers zich beter gaan houden aan afspraken in CAO’s. De FNV noemt afspraken te vaak „een dode letter.”

Volgens Wind ontduiken vooral sectoren met veel kleine bedrijven de CAO, zoals de horeca. Zo worden salarisverhogingen vaak niet uitbetaald of krijgen werknemers niet de afgesproken scholing.