”Wachter op Jeruzalems muren. Uit het leven van ds. A. Bregman (1915-1992)”
Auteur: L. Vogelaar
Uitgeverij: Van Horssen, Putten, 2001
ISBN 90 6505 060 4
Pagina’s: 316
Prijs: € 19,90. Zo’n 25 jaar lang was ds. A. Bregman (1915-1992) predikant in Rijssen. Het is de enige gemeente waaraan hij verbonden is geweest. Een grote gemeente. Vaak heeft hij er gepreekt en veel werk heeft hij er verzet. Over deze waardige voorganger verscheen een uitvoerige levensbeschrijving.

Arie Bregman werd geboren in Benthuizen. Zijn vader was er jarenlang ambtsdrager in de gereformeerde gemeente. Als gevolg van diens verzet tegen de wettelijk verplichte inenting kreeg Arie slechts heel kort schoolonderwijs en ging hij al op veertienjarige leeftijd bij een tuinder werken.

Voordat Bregman de lessen ging volgen op de Theologische School in Rotterdam was hij vooral in de landbouw werkzaam. Vanwege de zorg die hij aan zijn gewassen besteedde, werd hij wel eens de ”spruitenkoning” genoemd.

Op 31-jarige leeftijd had er een verandering plaats in het leven van Bregman. Hij leerde zijn zonden kennen. Later heeft hij over deze tijd het een en ander meegedeeld. Hij schreef onder meer: „De Heere trok door en openbaarde Zich als een heilig en rechtvaardig God, Die met de minste zonde geen gemeenschap kan hebben en krachtens Zijn heilig recht de mens moet verdoemen. Nee, de Heere gaat niet van Zijn recht af. Hij wil dat aan Zijn recht genoegdoening geschiede.”

En iets verderop: „Zalig worden in Christus! Hij werd mij als de geheel enige Weg ontsloten. Wat een dierbaarheid, liefde en vrede. Toen waren er geen zonden meer in Jakob en geen overtredingen meer in Israël, maar een liefde en vrede die alle verstand te boven gaan in Christus. Alles wat aan Hem is, is gans begeerlijk. Zulkeen is mijn Liefste, o dochters van Jeruzalem.”

Onoverzichtelijk
Na de theologische studie in Rotterdam te hebben afgerond, nam Bregman een beroep aan naar Rijssen. Daar heeft hij vooral in de Noorderkerk het Woord uitgedragen. Ook met de Zuiderkerk in die plaats had hij echter veel bemoeienis. Hij nam deze kerk in 1968 in gebruik.

Na zijn emeritaat bleef ds. Bregman in Rijssen wonen. Hij overleed er op 2 december 1992.

L. Vogelaar is de levensloop van deze predikant nauwkeurig nagegaan. Alles wat hem betrof, heeft hij opgezocht en een plaats in dit boek gegeven.

Dat betekent natuurlijk dat vooral de periode in Rijssen veel aandacht krijgt. Het boek biedt bijna de complete plaatselijke kerkgeschiedenis gedurende de tijd van ds. Bregman.

Ongetwijfeld is dit interessant voor de mensen in Rijssen, maar of lezers van buitenaf dit net zo zullen waarderen, betwijfel ik.

Wel worden er mooie dingen gezegd over allerlei ambtsdragers; maar toch, er zijn zo veel van dit soort gegevens, dat de biografie van ds. Bregman zelf erdoor op de achtergrond raakt. Iedere keer moet de lezer na weer een uitstap(je) de draad opnieuw oppakken.

Dat geeft dit boek iets onoverzichtelijks en maakt het lezen ervan wat vermoeiend. Wellicht was het beter geweest als Vogelaar van dit ene boek er twee had gemaakt: een over ds. Bregman, het andere over de gemeente van Rijssen. Met de verhalen die hij optekende, had dat zeker gekund, want Vogelaar weet veel en geeft veel.

Soms te veel, want er zijn anekdotes bij die schitterend zijn en de moeite waard, maar ook die hij beter had kunnen weglaten, soms omdat ze zo vaag zijn -zoals het verhaaltje over die student, van wie hij de naam niet noemt (blz. 92)-, soms vanwege de meligheid en flauwheid ervan (bijvoorbeeld op blz. 95, 105, 185).

Overdreven
Ook kon ik me niet altijd aan de indruk onttrekken dat Vogelaars zegslieden in hun verhalen over de figuren rondom ds. Bregman bepaalde zaken wel heel mooi hebben gemaakt, en -mogelijk met de bedoeling er een extra stichtelijke dimensie aan te geven- hier en daar overdreven hebben.

Had Vogelaar wat meer gesnoeid in dit prachtig uitgegeven en fraai geïllustreerde boek over deze achtenswaardige predikant van de Gereformeerde Gemeenten, dan was het nog waardevoller geworden.