„Wij zijn erg voorzichtig, zeker als je kijkt naar de inkomenspositie van de bevolking”, zei de directeur macro-economische statistieken G. Bruinooge maandag bij de publicatie van een overzicht over 2004.

Weliswaar is de economie in het tweede kwartaal van dit jaar fors gegroeid, maar consumenten blijven de hand op de knip houden. „In 2004 is de inkomenspositie van Nederlandse huishoudens voor de derde keer achtereen gedaald”, aldus Bruinooge. In de eerste acht maanden van dit jaar is geen duidelijke stijging van het consumentenvertrouwen zichtbaar.

De Nederlandse economie groeide vorig jaar met 1,7 procent, na twee jaar zonder groei of zelfs krimp, blijkt uit de CBS-cijfers. In de eerste helft van dit jaar viel het groeitempo overigens terug naar 0,4 procent, vooral door het slechte eerste kwartaal.

Het aantrekken van de groei in 2004 kwam vooral voor rekening van de export, die met 8,5 procent omhoogging. Ook de investeringen trokken wat aan. De loonkosten stegen met 1,2 procent, veel minder sterk dan in voorgaande jaren. De inflatie kwam daardoor uit op het laagste niveau sinds 1989 (ook 1,2 procent).

Het beschikbaar inkomen bleef in 2004 vrijwel gelijk aan dat van een jaar eerder. Door de fors hogere belastingen en premies (vooral de pensioenpremies) daalde het reëel beschikbare inkomen met 1,4 procent. De loonkosten per eenheid product gingen omlaag. Daardoor ging de winstgevendheid van de marktsector licht omhoog.

De werkloosheid liep in 2004 opnieuw op, maar het aantal openstaande vacatures begon in de loop van het jaar te stijgen. Vooral in de commerciële dienstverlening (in het bijzonder de ict-sector en de uitzendbranche) waren er meer vacatures. Niettemin daalde de arbeidsparticipatie vorig jaar voor het eerst in lange tijd. Vooral het aantal jongeren met een baan is sterk afgenomen.

Minister Zalm van Financiën, die de CBS-publicatie in ontvangst nam, toonde zich optimistischer over de ontwikkeling van de economie dan Bruinooge. Hij wees erop dat het kabinet volgend jaar met in totaal 2,5 miljard euro aan koopkrachtondersteuning komt. De exacte maatregelen worden op Prinsjesdag bekendgemaakt. Zalm gaat ervan uit dat de consumenten dat geld volgend jaar besteden.

Met één nieuwtje was Zalm minder ingenomen. Het CBS heeft na een herberekening het bruto binnenlands product (bbp) bijgesteld, waardoor dat in 2001 ruim 18 miljard euro hoger uitkomt. Volgens Zalm lijkt dat goed nieuws, maar het betekent wel dat hij meer geld kwijt is aan ontwikkelingssamenwerking en aan de Europese Unie. De afdrachten daaraan zijn afhankelijk van de hoogte van het bbp.