Het gaat volgens het weekblad Newsweek om Nawaq Alhazmi en Khalid al-Mihdhar, die na de bijeenkomst terugvlogen naar de VS. De CIA was daarvan op de hoogte, maar bracht noch de Amerikaanse immigratiedienst INS (Immigration and Naturalization Service) noch de federale recherchedienst FBI op de hoogte van de terugkeer van het tweetal.

De twee leefden aanvankelijk in San Diego (Californië), waar zij onder eigen naam hun rijbewijs haalden, bankrekeningen openden en creditcards kregen. Zij reisden verschillende malen binnen de VS en hadden daarbij contact met de andere terroristen die de septemberaanslagen voorbereidden.

Deze informatie staat in een geheim rapport dat de CIA heeft opgesteld voor het Congres (parlement), dat onderzoekt waarom de Amerikaanse inlichtingendiensten blijkbaar faalden voorafgaand aan de aanslagen op 11 september. De zaak wordt nog navranter, want het visum van al-Mihdhar liep in de zomer van vorig jaar af. Het ministerie van Buitenlandse Zaken verlengde dat echter zonder problemen, hoewel de CIA op dat moment wist dat er connecties bestonden tussen al-Mihdhar en een van de terroristen die in oktober 2000 betrokken was geweest bij de aanslag op de Amerikaanse torpedobootjager Cole in de haven van het Jemense Aden.

Pas toen enkele weken voor de septemberaanslagen duidelijk werd dat er „iets groots” op stapel stond, gaf CIA-chef George Tenet opdracht om alle mogelijke documenten en dossiers na te pluizen op mogelijke terroristische sporen. De namen van het tweetal doken toen snel op en pas op dat moment werden de FBI en de andere diensten ingelicht. Maar het was al te laat. Beiden waren ondergedoken en bleken later betrokken te zijn geweest bij de aanslagen op 11 september.

Het falen van de CIA is volgens deskundigen ernstiger dan de fouten die tot nu toe bij de FBI aan het licht zijn gekomen. Daar ging het om verdenkingen. De CIA wist echter zeker dat het in dit geval om twee verdachte terroristen ging, maar men liet hen ongestoord hun gang gaan.

Hadden de septemberaanslagen kunnen worden voorkomen, als de CIA de andere diensten tijdig had ingelicht? „Zo’n vraag is erg speculatief”, meent een CIA-vertegenwoordiger.

De FBI denkt daar anders over. „Als wij tijdig waren ingelicht, hadden wij beide terroristen kunnen volgen en waren wij waarschijnlijk de rest van de kapers op het spoor gekomen. Dat had zeker de mogelijkheid vergroot om achter hun plannen te komen”, zo meent een FBI-woordvoerder.

The New York Times publiceerde zaterdag een intern rapport van het ministerie van Justitie waarin het gebrek aan analytische deskundigen bij de FBI aan de kaak werd gesteld. Ondanks dit duidelijke zwakke punt van de federale recherchedienst weigerde minister van justitie John Ashcroft op 10 september vorig jaar nog een verzoek van de FBI om de begroting met 58 miljoen dollar te verhogen om de antiterreurcapaciteiten van de dienst te verbeteren.

„Er zijn duidelijk grove fouten gemaakt die wij gezamenlijk moeten analyseren. Bovendien dienen wij ons de vraag te stellen in hoeverre de vijand zich misschien al in ons systeem heeft genesteld en onze afweer heeft verzwakt”, aldus Democratisch senator Patrick Leahy gisteren in het tv-programma ”Face the Nation.”

President Bush benadrukte zaterdag dat de VS niet van plan zijn om lijdzaam te wachten op nieuwe aanslagen. „De enige weg tot veiligheid is actie”, aldus Bush tijdens een bezoek aan de Militaire Academie in West Point (New York).

Een Witte-Huiswoordvoerster ontkende naderhand dat de president de bevolking voorbereidde op militaire actie tegen Irak. Bush’ waarschuwing kreeg gisteren extra actuele betekenis toen de Egyptische krant al-Hayat een verklaring publiceerde die van een al-Qaida-woordvoerder afkomstig zou zijn. „Wat de Amerikanen kunnen verwachten is -zo God het wil- niet minder dan was al is geweest”, aldus de verklaring, waarin de VS wordt aangeraden „voorbereid” te zijn.