Toch is blunderen nog iets anders dan bewust manipuleren. De uitzending van Netwerk van begin deze week wekte zeer sterk de indruk dat het OM willens en wetens informatie heeft achtergehouden. DNA-sporen op het lichaam van het vermoorde meisje zouden ondubbelzinnig hebben aangetoond dat justitie iemand ten onrechte aan het vervolgen was. Omdat het OM niet wilde afgaan, zouden de uitkomsten van dit DNA-onderzoek niet aan de advocaat van de verdachte en aan de rechtbank zijn overgelegd.

Het is voor justitie uiteraard verleidelijk om ontlastend materiaal maar niet te presenteren. Rechercheteams werken vaak maanden aan een zaak en steken er veel energie in. Daarbij is alles erop gericht om tot vervolging en veroordeling van een verdachte te komen. Zeker in geruchtmakende zaken is de druk om succes te boeken, groot.

Als die druk zodanig is dat bewust ontlastend materiaal wordt achtergehouden, is er iets grondig mis. Er is altijd nog een rechter die het OM kan corrigeren, maar hij kan niet oordelen over stukken die hem worden onthouden. Het OM mag zich best strijdlustig opstellen. Manipulatie is echter onaanvaardbaar. Dan zet justitie de eigen integriteit op het spel.

Als er in de zaak-Kleiss van manipulatie sprake is, zou dat buitengewoon ernstig zijn. Daar komt bij dat de status van het OM toch al niet meer is wat hij geweest is. De laatste jaren zijn er net iets te veel affaires geweest. Een recent voorbeeld is de strafzaak tegen de militair Eric O., die lichtvaardig een Irakees zou hebben doodgeschoten. Justitie hield vol dat de militair over de schreef was gegaan, maar leed uiteindelijk een smadelijke nederlaag.

Is daarmee gezegd dat justitie ook in de zaak-Kleiss een dubieuze rol heeft gespeeld? Zeker niet. Toegegeven, de beschuldigingen zijn niet mals. In Netwerk kwamen mensen aan het woord die serieus genomen moeten worden. Een politiepsycholoog zou intern vergeefs aan de bel hebben getrokken en zijn ontslagen nadat hij met Netwerk had gepraat.

Het is van groot belang dat het lopende onderzoek in de zaak-Kleiss uitputtend is, zodat onomstotelijk komt vast te staan of er nu wel of niet is gemanipuleerd. Zolang dat niet het geval is, is het gewenst om geen grote woorden te gebruiken. Sommige kamerleden schreeuwden na de Netwerk-uitzending meteen moord en brand. Helaas is dat een gewoonte aan het worden. Onmiddellijk moet er iemand aan de schandpaal, het liefst een bewindspersoon. Maar zoals een verdachte tot aan zijn veroordeling onschuldig is, zo verdienen overheidsdiensten en -functionarissen het vertrouwen zolang het tegendeel niet is bewezen. Met het bekladden van het openbaar ministerie is niemand gebaat.