Qua omvang zeker niet de minste, want de uit de fusie van het Algemeen Dagblad met zeven regionale kranten ontstane nieuwsbron is op een na de grootste van Nederland (na De Telegraaf). Maar is de ”nuchterste krant van Nederland” ook een zakelijk succes?

Het medialandschap verandert razendsnel. De opkomst van internet als primaire nieuwsbron, ontlezing, afkalvende advertentie-inkomsten en de opmars van gratis kranten als Metro en Spits zijn de belangrijkste oorzaken.

Voor vele ’gewone’ kranten blijft dit niet zonder gevolgen. Verschillende kranten schakelden over op tabloid (halfformaat). Donderdag verschijnt ook de Barneveldse Krant voor het eerst in dit kleinere jasje.

Het Algemeen Dagblad verloor vorig jaar 5 procent van zijn abonnees. De bij de fusiekrant betrokken regionale bladen zagen hun oplagecijfers de afgelopen vijf jaar met 20 procent indikken, 150.000 stuks. Kostenbesparingen zijn noodzakelijk.

Voor PCM (de uitgever van onder meer Algemeen Dagblad) was dat de reden om de handen ineen te slaan met Wegener, de grootste uitgever van regionale kranten. In het gezamenlijke product gaan acht bestaande kranten op: Algemeen Dagblad, de Dordtenaar, Rotterdams Dagblad, Haagsche Courant, Goudsche Courant, Utrechts Nieuwsblad, Amersfoortse Courant en Rijn en Gouwe.

Het Algemeen Dagblad overheerst, ook in de naam van de krant, die op tabloid verschijnt. Afhankelijk van de regio is de benaming Algemeen Dagblad toegevoegd. Zo heet het dagblad in Den Haag AD Haagsche Courant en in Utrecht AD Utrechts Nieuwsblad.

De keuze voor de naam lag zeer gevoelig. Uit onderzoek is gebleken dat de lezers sterk hechten aan een vertrouwde titel.

Binnen de redacties van de regionale kranten liepen de emoties ook hoog op, niet in de laatste plaats omdat de totale operatie meer dan 300 banen kost. De helft daarvan is journalist.

Binnen de redacties typeerde een journalist de krant als een „Frankensteintje: een laboratoriumproduct. De directies zitten met onwillige redacties en gebrek aan enthousiasme.”

De nieuwe hoofdredacteur, Jan Bonjer, is afkomstig van het Algemeen Dagblad. Bonjer liet afgelopen week in de Volkskrant weten op te willen treden als „plaatsvervanger van de lezer.” Lezers krijgen zelfs de mogelijkheid om via een forum mee te werken aan de zaterdagbijlage. De dienstverlening aan de lezer is volgens Bonjer sterk verwaarloosd en daar wil hij wat aan doen.

Opiniepagina’s zijn in zijn ogen taboe. „Al die kolonels buiten dienst die doorgaans de pagina’s vullen, mogen van mij het gras gaan maaien”, aldus Bonjer. Het nieuwe AD vormt een bonte mengeling van in negentien regionale edities en één landelijke versie. Nieuw zijn de zogeheten ”graaspagina’s”, alleen gevuld met nieuwsberichten van uiteenlopende aard. Qua doelgroep mikt de krant op het gezin, de niet-hoogopgeleide middengroep. „Nuchter Nederland.”

De meningen over de toekomst van de AD-fusiekrant zijn verdeeld. Vaststaat dat het welslagen van de uit nood geboren fusie voor een groot deel afhangt van de oplage. Nu krijgen alle lezers de krant, maar hoe groot zal het aantal opzeggingen zijn? Bonjer wil daar wijselijk niks over kwijt.

Communicatiewetenschapper P. Bakker van de Universiteit van Amsterdam liet recent weten te verwachten dat oplage terugloopt van 600.000 naar minder dan 500.000. Volgens Bakker is het de vraag waarom deze formule moet werken, als de bestaande kranten het nu ook niet redden.

In de financiële wereld wordt daar iets anders tegenaan gekeken. Analist Annemijn Fokkelman van ING Bank zegt desgevraagd te verwachten dat een op de zes lezers afhaakt. Maar dat is volgens haar ingecalculeerd.

Zij is positief over de gezamenlijke uitgave van PCM en Wegener. „Wij kijken naar de beurskoers en op langere termijn is dit goed voor Wegener. Per saldo verwachten wij iets betere advertentieopbrengsten, terwijl de kostenbesparingen aanzienlijk zijn. Als de aanloopkosten zijn weggewerkt, zal de nieuwe krant meer concurrentie aangaan met De Telegraaf. Die is nu met voorsprong de grootste, de Randstadkrant wordt een goede tweede. Dat is van belang voor nationale adverteerders.

Bovendien verschijnt de nieuwe krant in een heel koopkrachtige regio. Utrecht is een van de belangrijkste gebieden voor De Telegraaf.”

Het Telegraaf-concern lijkt nog niet voorbereid op een hevige concurrentiestrijd. Integendeel, de bedrijfsresultaten staan onder druk, de oplage daalt en de zondagskrant is geen succes. In de top zou een machtsstrijd zijn losgebroken tussen de traditioneel machtige aandeelhoudersfamilies. Plannen voor de overstap naar de nieuwe mode in krantenland (het tabloidformaat) liggen klaar, maar de krant durft het vooralsnog niet aan.

Ook de gewenste uitbouw tot een multimediaal concern met televisiebelangen lijkt van de baan, nu SBS Broadcoasting -waarin de grootste krant van Nederland een fors aandeel heeft- is verkocht aan een Amerikaanse en een Engelse investeringsmaatschappij.