De twee studenten van de joodse yeshiva, verbonden aan de Centrale Synagoge Brodskiy in Kiev, werden zondagnacht in een metro aangevallen door een groep skinheads. De agressors bewerkten de twee met flessen en stokken. Eén slachtoffer, van wie de schedel werd ingeslagen, is er ernstig aan toe. Hij ligt in coma en „zweeft op dit moment tussen leven en dood”, aldus Dolinskiy.

Een van de studenten is vermoedelijk een Israëliër, maar zowel de Oekraïense politie als de Israëlische ambassade weigert mededelingen te doen omtrent de identiteit van de slachtoffers. Ook over de achtergrond van drie verdachten die inmiddels zijn opgepakt, willen de autoriteiten niets kwijt. Maar volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken zouden er geen antisemitische of etnische motieven achter hun optreden schuilgaan.

Die mening wordt bepaald niet gedeeld door joodse organisaties, die al langere tijd waarschuwen voor een groeiend antisemitisme in Oekraïne. Oekraïense rabbi’s drongen na de gebeurtenis van dit weekend aan op onmiddellijke maatregelen en waarschuwden voor een „zeer reëel gevaar van een uitbraak van antisemitisme.” Zij vinden dat de overheid hier te weinig aandacht voor heeft.

Dat vindt ook Eduard Dolinskiy, die alle uitingen van antisemitisme in Oekraïne registreert. „Hoewel de gebeurtenis van zondag de meest tragische is tot nu toe, staat die niet op zichzelf. Dit jaar is er al sprake van zo’n honderd incidenten. In de praktijk is dat aantal natuurlijk veel groter, omdat lang niet alle gevallen worden gemeld.”

Als een van de oorzaken van het groeiende antisemitisme noemt Dolinskiy de activiteiten van de grootste privé-universiteit van Oekraïne, de Interregionale Academie voor Personeelsmanagement. „Dit is het gevaarlijkste centrum van antisemitische propaganda in Oekraïne. Alle 50.000 studenten aan deze universiteit zijn verplicht abonnee te worden van een van de drie kranten die deze instelling uitgeeft. Deze bladen staan bol van antisemitische uitlatingen.”

De universiteit stond ook aan de wieg van de Oekraïense Conservatieve Partij, die onlangs werd opgericht en officieel is erkend door het ministerie van Justitie, zegt Dolinskiy. Dat de joden weinig goeds van deze nationalistische partij hebben te verwachten, bleek wel uit een brief die de conservatieven aan president Viktor Joesjtsjenko schreven. Daarin pleiten ze voor een verbod op joodse organisaties en voor de berechting van sommige rabbi’s en joodse activisten.

Het Oekraïense antisemitisme, dat zeer sterke wortels heeft, wordt tot overmaat van ramp nog eens gesteund door sommige Arabische landen. „In Oekraïne studeren veel mensen uit de Arabische wereld, onder meer aan de bewuste academie.”

Dat de Arabische invloed aan de universiteit niet gering is, blijkt wel uit een conferentie die op 3 juni werd belegd en die als veelzeggende titel had: ”Zionisme als de grootste bedreiging voor de moderne beschaving”. De conferentie werd bijgewoond door de ambassadeurs van Iran, Libië en de Palestijnse Autoriteit, weet Dolinskiy. Overigens was er ook een aantal politici, onder wie Levko Lukianenko, een parlementslid namens het partijblok van premier Julia Timosjenko.

Dolinskiy vindt dat overheidsoptreden dringend gewenst is. „Allereerst moet de regering politieke wil tonen om iets aan het probleem van het antisemitisme te doen. Daarnaast moeten de geheime dienst, de politie en het ministerie van Binnenlandse Zaken tot handelen worden gemaand. Er bestaat in Oekraïne wetgeving op het gebied van interetnische haat, maar die functioneert in het geheel niet. Nog nooit is er iemand op grond van deze wetten veroordeeld. Daar moet verandering in komen.”

Verder zou Dolinskiy graag zien dat publieke figuren in de samenleving hun houding bepalen. „Vertegenwoordigers van religies zouden het antisemitisme openlijk moeten veroordelen, evenals politieke partijen, die in hun programma’s allemaal mooie woorden hebben staan over vrede en tolerantie.”

Dolinskiy wil maatregelen tegen de Interregionale Academie voor Personeelsmanagement. Zo moet de beslissing van de burgemeester van Kiev, Alexander Omeltsjenko, die de onderwijsinstelling toestemming gaf om eigen kiosken te openen, worden teruggedraaid. Verder wil Dolinskiy een onderzoek van het ministerie van Onderwijs naar de activiteiten van de universiteit.

Over het optreden van Joesjtsjenko is de directeur van Verenigde Joodse Gemeenschap van Oekraïne niet ontevreden. De president veroordeelde de „schandalige daad van wreedheid” van afgelopen zondag. „Dit voorval heeft me recht in mijn hart geraakt”, aldus Joesjtsjenko. „We moeten iedere poging aanwenden om ervoor te zorgen dat zulke incidenten niet langer mogelijk zijn.”

„Zijn voorganger Leonid Koetsjma legde in dergelijke gevallen nooit een verklaring af”, weet Dolinskiy. „Joesjtsjenko voelt zich betrokken en doet meer dan andere politici. Ook schrikt hij er niet voor terug om zich in een synagoge te laten zien, iets wat Koetsjma nooit heeft gedaan.”