Ds. P. den Butter, christelijk gereformeerd predikant te Middelharnis, sprak donderdag in Lunteren over leven en werk van William Tyndale, „de man die met recht de hervormer van Engeland genoemd kan worden.” Hij verzorgde de eerste kerkhistorische lezing van dit jaar in het Veluwse dorp.

De predikant zei dat, „nadat Tyndale zelf tot kennis van Gods genade gekomen was door het lezen van het door Erasmus uitgegeven Griekse Nieuwe Testament, hij er hoe langer hoe meer van overtuigd raakte dat Gods roeping voor zijn leven lag in het vertalen van Gods Woord.”

Ds. Den Butter trok aan het einde van zijn lezing enkele consequenties uit het leven van Tyndale. „Zo moeten we er altijd op bedacht zijn dat er oppositie van de kant van de duivel zal zijn. Hij is altijd in de weer om Gods Woord te verwoesten. In Tyndales tijd deed hij dat door te verhinderen dat de mensen de Bijbel konden lezen. Toen er wel Bijbels in de Engelse taal kwamen, zijn er onnoemelijk veel exemplaren verbrand. Satans methoden vandaag zijn anders. Nu komen er onbetrouwbare vertalingen en parafraseringen op de markt. Nu is er een nieuwe hermeneutiek ontdekt. Terecht is er in de catechismus sprake van de „listige aanslagen die tegen Gods heilig Woord bedacht worden.”

In zijn lezing zei de predikant uit Middelharnis dat Tyndales pogingen om langs officiële weg in het beleid van de kerk verandering te brengen, mislukten. „De hervormer zag toen nog maar één weg open voor zich, namelijk naar het vasteland van Europa vluchten. De rest van zijn leven brengt hij als balling door in Duitsland en de zuidelijke Nederlanden. Voortdurend wordt zijn leven bedreigd doordat men vanuit Engeland alles doet om zijn verblijfplaats te ontdekken. Als hij uiteindelijk toch gearresteerd wordt, wordt Tyndale opgesloten in het kasteel van Vilvoorde. Daar wordt hij terechtgesteld op de brandstapel.”

Ds. Den Butter noemde het indrukwekkend dat Tyndale onder bange omstandigheden in staat bleek het Nieuwe Testament in het Engels te vertalen. „Verschillende drukken van dit werk zijn naar Engeland gesmokkeld en zijn velen daar tot zegen geweest. Tyndale heeft ook grote stukken van het Oude Testament overgezet en zijn werk vormde de basis voor de latere King James Version van de Bijbel.”

Vertaalwerk was Tyndales hervormingswerk. „Hij was geen krachtig prediker zoals Luther; ook geen briljant exegeet zoals Calvijn. Zijn kracht lag in zijn liefde voor Gods Woord. En daarmee werd hij de hervormer van Engeland.”