Vrijdag opende koningin Beatrix de expositie ”Nijmeegse meesters aan het Franse hof”, met als ondertitel ”Nooit eerder gezien, nooit meer te zien!”.

De tentoonstelling heeft plaats in het kader van het 2000-jarig bestaan van de stad. Jaren geleden is al een speciale stichting opgericht om de droom waar te maken. Desondanks dacht conservator P. Roelofs heel lang dat het een „ridicuul idee” was, zei hij gisteren tijdens een voorbezichtiging van de expositie.

Musea uit de hele wereld hebben bruiklenen afgestaan, zodat Het Valkhof nu bijna alle werken van Herman, Paul en Johan van Limburg kan tonen. Het vermaarde werk ”Les Très Riches Heures” ontbreekt, omdat ooit bij testament is bepaald dat dat werk Frankrijk nooit meer mag verlaten. Een deel van de kunstschat is eeuwenlang opgeborgen geweest. Ook staat vast dat sommige stukken na de Nijmeegse expositie nooit meer aan daglicht blootgesteld zullen worden, aldus Roelofs.

De broers Van Limburg stamden uit een schildersgeslacht. Zij woonden in Nijmegen, in die tijd een belangrijk centrum van handel en kunst. Via familierelaties kwamen de begaafde broers in contact met de hertog van Gelre, die hun werk aan de Franse hertog Jean de Berry toonde. Die Bourgondische vorst nam de broers op in zijn hof en liet hen van 1400 tot 1416 werken aan miniaturen en teksten. Tussen 1415 en 1416 overleden de broers kort na elkaar, vermoedelijk aan de pest.

In de loop der eeuwen verdween de belangstelling voor de kunst van de broers. Dat duurde tot adellijke kringen de getijdenboeken in de negentiende eeuw herontdekten en aankochten. Uiteindelijk zijn de boeken en miniaturen onder meer in musea in Parijs, Vaticaanstad en New York terechtgekomen. Merkwaardig genoeg zijn de broers sindsdien wel wereldberoemd, maar niet als Nijmeegse of Nederlandse kunstenaars. De meeste kunsthistorici kennen hen als de Frères Limbourgs uit Vlaanderen of Duitsland.

Het Metropolitan Museum of Art uit New York heeft het topstuk van de Nijmeegse expositie in bruikleen gegeven. Dat museum was van plan ”Les Belles Heures”, het eerste bekende getijdenboek ter wereld, te restaureren. Daarvoor moest het middeleeuwse werk uit elkaar. „En zo kregen wij als enige museum ooit de kans om alle bladzijden uit dit werk te tonen. Het is een overweldigende ervaring, die nooit meer terug zal komen, want het werk komt hierna nooit meer naar Europa”, aldus Roelofs.

De expositie gaat dinsdag voor het publiek open en is dan tot 21 november te zien. Het Valkhof verwacht grote belangstelling uit Europa en de Verenigde Staten, aldus een woordvoerster. Om de onbetaalbare werken te beschermen en om veiligheidsredenen mogen maximaal 1500 mensen tegelijk de tentoonstelling bezoeken. Tweemaal per dag ontvangt het museum van tevoren aangemelde groepen. De groepsbezoeken zijn al voor meer dan de helft volgeboekt.

Rondom de tentoonstelling hebben in Nijmegen allerlei evenementen plaats. Zo hebben twaalf dichters en twaalf beeldende kunstenaars op uitnodiging van het museum een eigentijds getijdenboek gemaakt. Dit project, ”Rijke Uren”, is in een ander deel van het museum te zien. In museum De Stratemakerstoren zijn tot eind november middeleeuwse handschriften en gebedenboeken uit het klooster Soeterbeeck te zien. De Radboud Universiteit organiseert in november een internationaal congres over het belang van het werk van Herman, Paul en Johan van Limburg.